Wielen bouwen in de USA, Fabrieksbezoek bij Santa Cruz

Maak ze maar kapot, dan krijg je van ons een nieuwe. Kijk, dan heb je vertrouwen in je producten. Bij Santa Cruz doen ze niet zo moeilijk. Ben je in staat het (in hun ogen) onverwoestbare product toch te slopen, dan zijn ze trots dat ze het mogen vervangen voor je. Kosteloos natuurlijk.

Santa Cruz is een merk van principes en eigenaardigheden. Waar mensen werken met passie voor mountainbiken in plaats van verkoopcijfers. Des te eigenaardiger was het om twee jaar geleden te lezen dat juist dat kleine Santa Cruz uit de gelijknamige Californische stad werd overgenomen door investeringsmaatschappij Pon uit Nederland. Datzelfde Pon dat ook Cervélo en BBB opnam in hun tweewielerportefeuille, buiten alle automotive merken zoals Volkswagen. Een grootmacht die het wel ziet zitten met de bijzondere Amerikanen die zelf buiten kantoortijd nog steeds allemaal graag een rondje trappen. De een het liefst zo snel mogelijk met een hardtail over de trails, de ander met een Hightower of Nomad cruisend van afdaling naar afdaling in de buurt.

Tijdens een fabrieksbezoek bij Santa Cruz, waar we in de compacte showroom welkom worden geheten, zien we de eerste resultaten van de samenwerking met andere merken uit de PON portefeuille. Iedere werknemer heeft met Kerstmis een Gazelle ‘dutchbike’ gekregen. Hier worden ze dagelijks uit de gracht gevist, maar aan de westkust van Amerika is zo’n omafiets een echte eyecatcher. Een fabriek kan je het ook bij Santa Cruz inmiddels niet meer noemen, spreek liever van een assemblagehal. Alle Santa Cruz-fietsen die in Amerika aan de man worden gebracht, worden pas nadat ze online of via de dealer zijn besteld, in een grote hal aan de 2841 Mission Street geassembleerd. Per dag worden er, verdeeld over 6 productielijnen, zo’n 120 fietsen en 250 frames in elkaar gezet.

We lopen de hele productielijn langs. Elke werknemer heeft een vaste eigen taak. Je bent chef balhoofd persen of hoofd ‘bikebox assemblage’. We zien hoe de frameonderdelen van alle denkbare modellen binnenkomen uit het Verre Oosten en worden geassembleerd. Lagers worden in het frame geperst, met de vetspuit worden ze vervolgens afgevuld en de demper wordt gemonteerd.

Dit alles wordt in de computer bijgehouden, het is exact na te gaan wie welk boutje van je bestelde Highball frameset heeft vastgedraaid. Opvallend, het verloop van werknemers is door de jaren heen bijzonder klein. Bijna alle ‘bikebuilders’ werken al 5, 10 of 15 jaar op de vloer van Santa Cruz. Alle met hun eigen verantwoordelijkheden en eigenaardigheden. Zo vindt Dave het prima om de hele dag voorvorken op lengte te maken en balhoofdpluggen te persen en is Math al sinds jaar en dag werkzaam op de lagerafdeling.

Heb je nog een Santa Cruz uit 1997 en is je link versleten? Geen probleem! Er liggen nog steeds onderdelen voor je op voorraad en zo niet, dan maken ze het voor je. Een Santa Cruz mag dan bij aanschaf duurder zijn dan een gemiddeld fietsenmerk. Natuurlijk ook vanwege de marketing en omdat Greg Minnaar ruimschoots betaald moet worden voor zijn overwinningen in de wereldbeker. Maar vooral omdat je bij Santa Cruz altijd terecht kunt.

Santa Cruz Reserve wielset

Santa Cruz heeft niet alleen complete fietsen en losse frames, maar tegenwoordig ook een aantal onderdelen zoals sturen en sinds kort zelfs wielen. De Reserve-wielsets, beschikbaar in  27,5 en 29 inch hebben altijd een carbon velg en worden net als de fietsen met de hand gebouwd in Californië. Ik maak kennis met Steel Windsom. Hij is sinds het opzetten van de wielenlijn verantwoordelijk voor het correct vlechten van de spaken. Steel werkt al 17 jaar bij Santa Cruz en ironisch genoeg is de man met een stalen naam nu dagelijks bezig met de carbon velgen. De velgen zijn verkrijgbaar in 25, 27, 30 en 35 millimeter (35 alleen in 27,5 inch) en ontworpen met als doel om een zeer sterke, veelzijdige velg te creëren waarbij je jezelf niet hoeft in te houden omdat je met dure velgen in de rondte rijdt.

De velgen zijn asymmetrisch en de spaakgaten zijn versterkt aan de binnen- én buitenkant. Dat laatste geeft de velg zijn unieke look waardoor hij niet zomaar meer op de eerste beste Chinese rip-off lijkt. Het velgbed is hookless met behoorlijk brede randen. De velgen zien er zeer robuust uit. Zeker in de 27 millimeter brede versie die wij in de handen hebben. 27 millimeter binnenbreedte welteverstaan. De buitenkant meet 33 en de hoogte loopt op tot 25 millimeter.

We worden uitgedaagd zelf een set te spaken. Eerst maar eens de spaken uitsorteren. Twee lengtes DT Swiss Competition-spaken krijg ik in de handen gedrukt. Deze gaan vervolgens om en om in de spaakgaten van de naaf en bundelen we met een elastiekje. Alle spaaknippels worden voor gebruik in beslagkommen met olie gelegd, waardoor de spaken makkelijk te monteren zijn. Grappig, een rek vol beslagkommen en maatbekers in een fietsfabriek.

We gebruiken DT Swiss 350-naven in boost uitvoering. Nadat de spaken op hun plek zitten, worden de naven in het midden op een machine geplaatst met de velg daar omheen. Spaak voor spaak moet nu op de juiste manier voor het spaakgat worden gehouden, waarna de machine de nippels zal voormonteren. Met klamme handen houd ik de spaak voor het gat. Brrrr sstt, die zit! Na de eerste nippel is er geen weg meer terug en vlecht je zijde voor zijde spaken tot een volledig wiel.

 

 

 

 

Nadat alle spaken hun weg naar de velg hebben gevonden en op spanning zijn gezet rollen ze door een lasergestuurde machine. Hier wordt de afwijking bekeken en aangepast. De velg mag tot 0,2 millimeter zijdelingse slag hebben. Amper iets dus. Mijn gespaakte setje is maar zozo en wordt door Victor Sanchez met de hand gefinetuned. Victor doet al ruim 20 jaar niets anders dan wielen bouwen en kwaliteitscontrole. Het is dan ook lastig om zijn tempo alleen al vanaf de zijlijn bij te benen. Eén nippel blijkt niet helemaal in orde en wordt vervangen waardoor alle toleranties in de groene zone terechtkomen.

 

De laatste stap van het proces is het luchtdicht maken van de velg. De tubeless tape gaat rondom de velg en een ventiel wordt gemonteerd. Ready to go.

De Santa Cruz Reserve 27-wielen in 29-er uitvoering wegen 1755 gram. Niet superlicht zoals een Scope, Roval of AX-lightness maar wel enorm bombproof. Met een prijs van 1930 euro zitten ze absoluut in het hoogste segment. De versie met Industrie Nine- of Chris King-naafset schiet zelfs door naar 2235 euro.

In de praktijk

Terug in Nederland duurde het even voordat er een fiets beschikbaar was waar mijn eigen gebouwde boost setje in paste. Inmiddels hebben de wielen diverse fietsen en vooral veel trails van dichtbij gezien. In hardtails tijdens crosscountry wedstrijden. In trailbikes op een bikepark of met de enduro bak recht van de berg af. Eén ding is duidelijk. De wielen zijn zoals in het bovenstaande filmpje te zien is erg sterk. Met een lekke band ram ik per ongeluk volle bak van een rock garden. Het krakende geluid van carbon op de stenen is niet iets wat je wilt horen. De wielen gaven echter geen kick. Er was nog geen schilfertje los, of een kras te bespeuren.

Stevigheid heeft ook nadelen. De velgen zijn dusdanig ‘overbuild’ dat comfort ver te zoeken is. Het verhaal dat carbon velgen juist zo lekker dempen gaat bij de Reserve helaas niet op. Ze zijn bikkelhard en geven geen krimp. De voelbare stijfheid is dan ook erg hoog. Of dit komt door de constructie van de velg of door mijn spaakkunsten laten we maar in het midden :).

Santa’s 25 millimeter wielset vind je terug in de luxe modellen van de Highball hardtail en Blur XC fully. De overige modellen in de steeds ruiger wordende fietsen als de Hightower, LT, Nomad enz. Is de Reserve geschikt voor crosscountry? Fiets je graag technisch en komt daar behoorlijk wat rotswerk bij kijken en wil je toch een relatief lichte maar vooral brede, sterke wielset, dan zeker. Fiets je wedstrijden in de NL Cup of rijd je voornamelijk marathons of toertochten in Nederland en sporadisch in het buitenland, dan zijn er andere, vooral lichtere en veel betaalbaarder alternatieven, zoals de Scope O2-wielset. Ook deze hebben we getest en konden tegen een stootje. Het stugge gevoel en de hoge stijfheid van de velgen komt met name tot zijn recht tijdens all mountain en enduro gebruik. Waar flex controleverlies betekent en waar je niet een-twee-drie stilstaat wanneer je een lekke band krijgt en dus wel wat marge kunt gebruiken.

De Santa cruz wielen zijn te koop bij de Santa dealer of via de website. Voor de Europese markt worden alle wielen ook met de hand gespaakt maar dan bij de vestiging in het Duitse Heidelberg.