Compressiekousen
Radcliffe in actie mét de vleeskleurige steunkousen.
De Som-kous
In 2006 kroonde Bram Som zich tot Europees kampioen op de 800 meter. Het ging naderhand niet alleen om zijn Europese titel, maar vooral om die lange kousen. “Bij Matthijs van Nieuwkerk ging het alleen maar over die kousen. Hij zou gediskwalificeerd moeten worden, was de stelling. Niet omdat hij buiten de baan zou hebben gelopen, maar omdat hij lange kousen droeg. Daarna ging het bij Holland Sport ook alleen maar over de compressiekous. Ik vond het natuurlijk prachtig, al die aandacht.”Vanaf dat moment was de compressiekous helemaal geïntegreerd in de (top)loopsport. Beetje bij beetje begonnen ook de amateurs hem te dragen, maar de wielerwereld kwam pas later in aanraking met de kous. Beelden van Lance Armstrong en Alberto Contador op het vliegveld staan mij op het netvlies, waarbij Mart Smeets zich hardop afvraagt wat ‘die lange sokken nou voor nut hebben’.In Nederland maken alle topploegen gebruik van de compressiekous. In het buitenland is Compressport de grootste aanbieder in het wielerpeloton, de bekendste Nederlandse renners en rensters zijn verbonden aan Herzog Medical. De toppers zien dus het nut van de compressiekous in, maar is het ook voor de ‘gewone fietser’ aan te raden om de kous aan te schaffen? Zo ja, wat heeft het dan voor nut? En wat is het verschil tussen al die aanbieders van compressiekousen? Ik stelde Herzog wat vragen.Hoe werkt een compressiekous?
Kort samengevat: bij flinke inspanning en schokbelasting wordt er spierweefsel afgebroken. De microcirculatie wordt verstoord en de toevoer van voedings- en zuurstoffen belemmerd, evenals de afvoer van melkzuur. Door rondom de achillespees hoge compressie toe te passen, dat in afnemende mate richting de knie loopt, zorgt het ervoor dat de circulatie tegen de zwaartekracht in weer in gang wordt gezet. “De afnemende drukgradiënt ondersteunt de bloedcirculatie en de veneuze terugvloed richting het hart. Hierdoor vindt een optimale afvoer van melkzuur en koolzuurgas plaats.”
Herzog legt alles over de compressiekous uit.“Fietsen is geen blessuregevoelige sport, omdat de cyclische beweging tijdens het fietsen geen schokbelasting veroorzaakt”, vervolgt Herzog. “Voor de wielrenner is echter de beïnvloeding van de micro bloedcirculatie in de benen wel degelijk van groot belang. Want niet alleen door schokbelasting, zoals bij het hardlopen, maar ook door de duur en intensiteit van de inspanning op de fiets wordt er spierweefsel afgebroken. Dat klinkt misschien wat dramatisch, maar dat hoort nu eenmaal bij intensief presteren. De microcirculatie wordt dus verstoord door intensieve en langdurige inspanning. Hierdoor vindt er een stapeling van afvalstoffen in de ruimte tussen de spiercellen in de benen plaats. Het gevolg daarvan is echter dat ook de toevoer van suikers en zuurstof naar de spieren toe wordt belemmerd.”“De compressiekousen nu, verhogen de druk op het weefsel met een afnemend drukprofiel vanaf de enkel richting de knie, dus richting het hart. Anders gezegd: de circulatie van het aderlijke bloed met daarin opgelost de afvalslakken van het verbrandingsproces en het koolzuurgas, wordt tegen de zwaartekracht in, richting het hart, bevorderd. Hierdoor wordt de toevoer van het slagaderlijke bloed met de suikers als brandstof en zuurstof vanaf het hart naar de benen ook niet meer belemmerd.”Wat is het verschil tussen de verschillende aanbieders?
De compressie wordt aangeduid in kwikdruk. De compressiekous van Herzog oefent rondom de achillespees de meeste kwikdruk uit, zo’n 30 mm kwikdruk. Dat neemt richting de knie steeds iets af, waarbij er aan de bovenzijde van de kuit nog zo’n 23 mm kwikdruk wordt uitgeoefend.
Een renner van IAM Cycling met compressiekousen van Compressport.Navraag bij andere aanbieders leert ons dat Herzog – dat ook als medisch hulpmiddel fungeert – de hoogste mm Hg (millimeter kwikdruk) gebruikt. Andere aanbieders schommelen tussen de 18-21 mm Hg en 22-28 mm Hg. Zij hebben een lagere drukklasse. De Herzog-kous wordt in tegenstelling tot bij de andere aanbieders op zes plaatsen opgemeten, variërend van de omvang onder de knieplooi tot de omvang van de enkel. Bij andere aanbieders volstaat het om alleen je schoenmaat en dikste omvang van de kuit door te geven. “Dat kan eigenlijk niet”, zegt Herzog. “Elk been is anders. Het ene been is langer dan het ander. Je moet wel de juiste hoeveelheid compressie op de juiste plaats geven, anders heeft de sok geen nut.”Wanneer moet je een compressiekous gebruiken?
Compressiekousen zijn door de UCI verboden om gedragen te worden tijdens officiële wedstrijden. Profs zul je er dus niet mee zien koersen, maar voor de ‘gewone wielertoerist’ is er niks aan de hand. Zij kunnen gewoon gebruik maken van de compressiekous en er zelfs mee fietsen. Toegegeven: ik heb nog nooit iemand zien wielrennen met een compressiekous, maar het kan dus wel. Bij hardlopers heeft het veel effect om tijdens het sporten de kous te dragen (door de schokbelasting), maar voor wielrenners is dat iets minder van belang. Na afloop de kousen dragen bevordert wel het herstel.Hoe lang moet je de kous na afloop dragen?
Dat ligt helemaal aan jou. “Marianne Vos gebruikt de kousen zelfs tijdens het autorijden, omdat ze dan niet kan staan en ze zo de bloedcirculatie weer op gang brengt”, zegt Herzog. Trek de kousen direct na je zware training of wedstrijd aan, en wissel die een uur later weer in voor je gewone sloffen. Langer is in dit geval niet altijd beter, maar ook zeker niet slechter.Eerst je benen insmeren en dan de kousen aantrekken, helpt dat?
Nee, dat is dubbelop en heeft dezelfde functie. Het smeren van koude gel heeft nagenoeg hetzelfde effect als het dragen van compressiekousen.Leuk en aardig allemaal, maar is het nut bewezen?
De Universiteit van Maastricht heeft onderzoek gedaan naar het nut van compressiesokken bij jonge, goed getrainde wielrenners. Aan dit onderzoek namen 6 wielrenners (onder de 27 jaar, gemiddeld 300km per week) deel. Zij legden een test af met compressiesokken (25-32 mmHg) en een test zonder. De proefpersonen reden tijdens de test 3 blokken van 12 minuten op hun omslagpunt. Uit elk blok werden 3 constante minuten geselecteerd om te analyseren. Aan de hand hiervan werd gekeken wat er met de hartslag gebeurde tijdens deze blokken.
Het resultaat? De hartslag van de proefpersonen was tijdens de test lager met compressiesokken. ‘Het dragen van compressiesokken leidt tot een verlaging van de hartslag tijdens inspanningen rondom het omslagpunt. Dit is mogelijk het gevolg van een verhoogde veneuze terugvloed of een betere zuurstofafgifte in de actieve spieren. Aan de hand van dit onderzoek en de huidige stand van de literatuur kan dit fenomeen echter nog niet worden verklaard’, staat er in het onderzoek.ConclusieHebben compressiekousen nut voor wielrenners? Zeker, al moet je dus wel zware inspanningen leveren om er de vruchten van te plukken. Fiets je een meerdaagse, ben je in training voor een zware cyclo of heb je een zware koers gereden, dan is het raadzaam om compressiekousen aan te trekken. Heb je een uurtje met een lage hartslag een rondje gemaakt, dan is het weinig zinvol. Voor hardlopers – en andere sporten zoals handbal, basketbal enz. – is het wel aan te raden om tijdens het sporten de kousen te dragen. Voor wielrenners is het nut nog niet bewezen, al lopen er wel onderzoeken naar.Ben je van plan om de kousen aan te schaffen? Laat je goed informeren bij een hardloopzaak. Zij meten je maten op en kiezen een goede sok voor je uit. Het is zonde van je geld om zomaar lukraak wat te kopen.—-Binnenkort zal ik meerdere compressiekousen testen en mijn bevindingen op Fiets.nl delen.