Laat ik deze stelling direct even ontkrachten. Want zeker niet alle mannen fietsen harder dan vrouwen. Maar wanneer mannen en vrouwen dezelfde trainingsarbeid verrichten en we daarna beide personen met elkaar gaan vergelijken, moeten we concluderen dat het mannelijke geslacht best wat lichamelijke voordelen heeft. Ik vroeg bewegingswetenschapper Wilma Franken om uitleg.

Lichaamssamenstelling

20-25 procent lichter, 10-12 cm korter, 10 procent meer vetweefsel en ongeveer 10 procent minder spierweefsel. Ik heb het hier natuurlijk over de vrouwelijke samenstelling ten opzichte van die van mannen. Het verschil in lengte en spiermassa beïnvloedt de spierkracht die geleverd kan worden. Een belangrijk aspect als het gaat om het presteren op de fiets.

Uit onderzoek blijkt dat een vrouw 40 tot 60 procent minder kracht heeft in het bovenlichaam, maar als het gaat om het onderlichaam is dit verschil nog maar 25 tot 30 procent. Die verschillen worden nog kleiner wanneer kracht wordt uitgedrukt ten opzichte van lichaamsgewicht. Sterker nog, wanneer kracht uitgedrukt wordt ten opzichte van de vetvrije massa, zijn vrouwen net zo sterk als mannen.

Vrouwen hebben een kleiner hart

Foto: iStock/SciePro

Deze moet je even letterlijk nemen, want figuurlijk gezien hebben wij vrouwen natuurlijk een enorm groot hart. Even terug naar de statistieken. Een vrouwenhart weegt gemiddeld 210 gram, dat van mannen 300 gram. Hierdoor kan een man per hartslag meer bloed uitpompen. De hoeveelheid bloed die per hartslag wordt rondgepompt noemen we het slagvolume. Het slagvolume van een vrouw bedraagt ±94 procent van het slagvolume van een man.

Daarnaast is de hoeveelheid bloed die per minuut uitgepompt wordt belangrijk voor de prestatie. Dit noemen we hartminuutvolume. Het hartminuutvolume wordt bepaald door de hartfrequentie en het slagvolume. Voor het bereiken van een zelfde hartminuutvolume, is de hartfrequentie van de vrouw dus hoger dan die van een man.

Wanneer een man en een vrouw eenzelfde uitwendige belasting hebben, heeft een vrouw een hogere hartfrequentie nodig om dit voor elkaar te krijgen. Voor een vrouw is de inspanning dus zwaarder. Dit kan getraind worden door duurtrainingen. Het hart wordt groter en dus ook het slagvolume. Zowel mannen als vrouwen kunnen dit trainen en dus zal er een verschil blijven bestaan.

Bloed(irritant)

Mannen hebben 5 à 6 liter bloed, waar wij vrouwen het doen met ongeveer 4,5 liter. Daar komt nog eens bovenop dat de concentratie rode bloedlichaampjes (erytrocyten) bij mannen hoger ligt dan bij vrouwen. In de erytrocyten zit hemoglobine. Doordat vrouwen een lagere concentratie rode bloedlichaampjes hebben (en dus minder hemoglobine) wordt bij de vrouw minder zuurstof aan het bloed gebonden.

Het lagere slagvolume in combinatie met de geringere hoeveelheid hemoglobine zorgt ervoor dat vrouwen minder zuurstof per tijdseenheid naar de spieren kunnen vervoeren. Dit levert (samen met een hoger vetpercentage) een belangrijke bedrage aan de lagere Vo2max van vrouwen vergeleken met mannen in vergelijkbare trainingstoestand. En daar kunnen wij dus helemaal niets aan doen. Bloedirritant!

Een lagere VO2max van vrouwen zie je terug bij zowel de absolute VO2max (liter O2 per minuut) als bij de relatieve VO2max (ml O2 per minuut per kilogram lichaamsgewicht). De relatieve VO2max is van belang bij activiteiten waarbij het lichaamsgewicht verplaatst moet worden, zoals lopen en fietsen.

Wat kunnen we concluderen?

Er zijn natuurlijk meer aspecten die ten grondslag liggen aan je prestaties. Feit blijft wel dat mannen dankzij meer spiermassa, minder vet, een groter hart, meer liter bloed en meer rode bloedlichaampjes lichamelijke voordelen hebben ten opzichte van ons vrouwen als het gaat om presteren op de fiets. Maar moeten vrouwen dan ook anders trainen? Dat vertel ik je in het volgende blogitem, volgende week meer!

Wie is Wilma Franken

Van oorsprong fysiotherapeut met specialisatie in (top-)sportrevalidatie, bewegingswetenschapper en docent. Vervolgens volgde ze een opleiding sportpsychologie en coaching. Al ruim 30 jaar begeleid Wilma wielrenners. Zo trainde ze de damesploeg Nederland Bloeit en Rabo-Liv. Op dit moment  begeleidt Wilma als personal trainer nog altijd vele wielrensters, waar ik er een van ben.