Hoofdpijn, buikkramp, thuisblijven, toch op de fiets stappen… Het blijft voor sommige vrouwen een lastig thema: fietsen en menstruatie. Wij geven je meer inzicht en praktische tips om er beter mee om te gaan.
Mannen hebben het maar makkelijk. Een stabiele hormoonspiegel, geen stemmingswisselingen… Niet elke maand zo’n rotweek waarin je vaak niet helemaal jezelf bent. Iedereen gaat er anders mee om, maar voor sommige (fietsende) vrouwen is het toch een lastig thema: fietsen en menstruatie. Hoog tijd dus om
dit taboe te doorbreken. Met een duik in de literatuur en praktische tips van dames die al jaren fietsen, hopen we jou wat handvatten te geven om beter om te gaan met die ene week.
Want die hormoonschommelingen kunnen ook in ons voordeel werken. Als je eenmaal weet wanneer jouw lichaam het sterkste is gedurende jouw menstruatiecyclus, kun je bijvoorbeeld precies dan die lange toertocht plannen!
Hormoonschommelingen
Gemiddeld duurt de gehele menstruatiecyclus 28 dagen. Gedurende deze periode stijgt en daalt de hormoonspiegel en dat zorgt voor de verschillende lichaamsprocessen en bijbehorende klachten. De hormonen oestrogeen en progesteron zijn hiervoor verantwoordelijk. Oestrogeen heeft positieve effecten op je prestatie: het zorgt voor een hogere vetverbranding waardoor je betere duurprestaties kunt leveren en voor een verhoogde spieractivatie en opbouw. Progesteron zorgt juist voor het tegenovergestelde.
Theoretisch gezien zou je dus beter prestaties kunnen leveren op het moment dat het oestrogeengehalte heel hoog is en het progesterongehalte laag: net voor de ovulatie, tussen dag 12 en 14 gerekend vanaf de eerste dag van de menstruatie. Dit geldt voor vrouwen die geen hormonale anticonceptie gebruiken.
De laatste tijd geven meer topsporters openheid over hun menstruatie. Een bekend voorbeeld is schaatsster Jutta Leerdam, die na het winnen van de 1000 meter in de World Cup eind 2022 bijna onderuitging tijdens een interview met de NOS. In 2003 maakte Leontien van Moorsel juist gebruik van haar menstruatie: ze plande haar aanval op het werelduurrecord (dat ze ook brak) bewust tijdens de eerste dagen van haar menstruatie omdat ze dan een hogere pijngrens heeft en daardoor nog dieper kon gaan.
Babyboom in het peloton
Ook het moederschap en topsport blijkt een goede combinatie te kunnen zijn: in 2021 schreef de Britse Lizzy Deignan geschiedenis door de allereerste vrouweneditie van de kasseienklassieker ParijsRoubaix te winnen, drie jaar na de geboorte van haar dochter Orla. Een jaar later beviel Deignan van haar tweede kindje en keerde ze vervolgens wederom succesvol terug in het peloton.
En dan is er natuurlijk Ellen van Dijk, die na haar zwangerschap en terugkeer in het professionele wielrennen ook haar eerste zege als moeder én prof inmiddels op zak heeft. Ook Chantal van den Broek-Blaak zagen we alweer op de eerste rij in de voorjaarskoersen, nadat ze vorig jaar mei haar dochter mocht verwelkomen. Een mooie ontwikkeling die weer eens bewijst hoe sterk het vrouwelijk lichaam is!
Weinig duidelijkheid
Uit een recent onderzoek onder 1328 Nederlandse sporters (Wielink, 2022) blijkt dat de helft van de vrouwelijke Nederlandse sporters hormonale anticonceptiemiddelen gebruikt. Dat is hoger dan het Nederlandse gemiddelde: 36 procent van de vrouwen in de leeftijd van 16 tot 49 jaar gebruikt de anticonceptiepil. Een veelgenoemde reden voor dit verschil is de mogelijkheid om de menstruatie te
reguleren in functie van de sport. Ook het Pre Menstruaal Syndroom (PMS) dat voor extreme klachten rondom de menstruatie zorgt is een reden voor het hogere gebruik van hormonale anticonceptie bij sporters.
Onderzoeken naar de invloeden van de hormonale cyclus op sportprestaties geven weinig duidelijkheid. Een aantal studies vond geen significantie verschillen in prestaties, maar andere onderzoeken leken wel kleine verschillen te vinden, met name in de maximale kracht die geleverd kan worden in de verschillende hormonale fases. De effecten op duursport zijn nog minder onderzocht. Om een goed en wetenschappelijk onderbouwd antwoord te kunnen geven op de vraag of de menstruatie veel invloed heeft op sportprestaties is meer en langduriger onderzoek nodig.
De overgang
Als je na jaren eindelijk je lichaam goed kent en weet om te gaan met jouw persoonlijke cyclus… Dan komt de overgang. De gemiddelde leeftijd waarop vrouwen de laatste menstruatie (menopauze) hebben is 51 jaar, maar dit kan ook eerder of later zijn. De gehele overgang kan één tot tien jaar duren. Ook op dit gebied is nog heel weinig onderzoek gedaan naar de effecten op (duur)sport, maar wetenschappers zijn het er wel over eens dat sporten sowieso een positieve invloed heeft op vrouwen tijdens de menopauze en in de overgang.
Sporten en dus ook fietsen heeft een positief effect op je humeur omdat dopamine, serotonine en endorfine worden aangemaakt. Deze stofjes zorgen er in de hersenen voor dat jij je gelukkiger en fijner voelt. Ook helpt fietsen natuurlijk bij het voorkomen en reduceren van gewichtstoename, wat een vervelende maar normale bijwerking is van de overgang. Twee tot vier kilo aankomen is heel normaal, omdat door de hormonale verandering het lichaam spiermassa verliest en daardoor de stofwisseling vertraagt met gewichtstoename als gevolg.
Daarnaast is sporten erg goed voor de regulatie van de lichaamstemperatuur waardoor opvliegers minder heftig zijn en nachtelijk zweten vermindert. Allemaal goede redenen om gewoon lekker te blijven fietsen of misschien juist te beginnen met fietsen op latere leeftijd!
Bestel nu Fiets 05 en ontvang GRATIS een mini-editie over vrouwenwielrennen. Ga naar nu onze shop!
