Campagnolo brengt dit voorjaar de eerste 12-speedgroep voor racefietsen op de markt. Tien jaar na de introductie van 11 speed, zet de Italiaanse onderdelenfabrikant de trend van meer en meer tandwielen op het achterwiel voort. Eerder ging SRAM de Italianen al voor bij de mountainbikes.

We moesten onze lippen al een tijdje stijf op elkaar houden, want al eind maart hadden we het voorrecht om de 12-speed met eigen benen te testen op Gran Canaria, op voorwaarde dat we het nieuws nog niet zouden publiceren.

Twee weken op de tong bijten dus, al was dat niet zo lang als de mannen en vrouwen bij Campagnolo zich stil moesten houden. Al tweeënhalf jaar waren ze in Vicenza aan het puzzelen hoe ze een aantrekkelijke 12-speed-groep op de markt moesten brengen. Want innoveren is leuk, maar het moet wel een verbetering zijn. Het is gelukt, vinden ze bij Campagnolo en dus volgen een jaar nadat ze het patent voor hun nieuwste vinding aanvroegen de 12-speed uitvoeringen van Record en Super Record.

12 speed campagnolo cassette

Passend op 11-speed bodies

De grootste uitdaging voor de techneuten van het 85-jarige Campagnolo was om de breedte van de cassette gelijk te houden aan die van zijn 11-speedvoorgangers. Zo hoef je bij het aanschaffen van de nieuwe Campa-groep niet je wielen weg te gooien, want de nieuwe cassettes passen op je oude body. ‘We wilden mensen de beste optie bieden, zonder ze te verplichten om breder materiaal te kopen’, vertelde persvoorlichter Joshua Riddle. De nieuwe 12-speed is beschikbaar voor fietsen met schijf- en velgremmen.

Het was dus geen kwestie van het bijschroeven van een tandwiel, maar vooral van indikken en uitdunnen. De tandwielen en de ketting gingen op dieet en ook de tussenruimtes tussen de tandwieltjes moesten smaller. Dat afslanken had behalve voor de breedte van de cassette ook nog een voordeel voor het gewicht. De 12-speedcassette weegt slechts 3 gram meer dan de oude 11-speed.

En waarom al die moeite? Omdat het met twaalf tandwielen achter efficiënter schakelen is, zo is de overtuiging van de Italianen. Het verloop van je kleinste tandwiel naar het grootste verloopt vloeiender, je zal minder snel het gevoel hebben dat de ene versnelling net wat te zwaar is en de ander iets te licht.

De efficiëntie is ook terug te vinden in het winkelschap, want met zoveel tandwielen kan de klant met minder verschillende combinaties toe. Moest je vroeger je cassette wisselen als je van de vlakke Nederlandse polders naar de Alpen ging en kon je kiezen uit een haast eindeloze reeks cassettes, nu komt Campagnolo met slechts twee varianten: 11-29 en 11-32. Zwaar genoeg om mee te sprinten, licht genoeg om de bergen mee in te gaan. De cassettes gaan met losse kransjes per tandje van 11 naar 16. En dan krijg je de keuze uit twee combinaties van 3 uit één stuk metaal gefreesde kransjes. Die lopen zo: 17-19-21 + 23-26-29 of 17-19-22 + 25-28-32.

Crankstel in drie opties

De meeste variatie zit nog in de voorbladen. Daar zijn drie mogelijkheden, van recreatief tot super-fanatiek: 50-34, 52-36 of 53-39. Deze combinaties passen allemaal op hetzelfde crankstel. Het is one size fits all.

Opvallend bij deze voorbladen is dat Campagnolo ervoor gekozen heeft om het binnen- en buitenblad elk met vier eigen bouten te monteren. De gedachte is dat dit vervorming van het buitenblad voorkomt als er veel kracht op komt te staan. Ondanks de extra boutjes weegt het nieuwe crankstel niet meer dan de oude versie. De cranksets zijn ‘slanker en moderner’ gemaakt. Een speciale carbonhars zorgt voor een glanzend effect dat minder krasgevoelig is dan lak en dat bovendien het carbon tegen UV-licht beschermt.

Al werkend aan hun plannetje voor 12-speed hebben ze bij Campagnolo hun Record en Super Record groepen nog eens even goed onder de loep genomen. Zo zijn de remgrepen en remhendels aangepakt. Ze zijn aerodynamischer gemaakt en de afstand tussen stuurbocht en remhendel nu aan te passen zodat iedereen – met grote en kleine handen – er gemakkelijk bij kan.

 

Nieuwe derailleurs

Ook de derailleurs zijn onder handen genomen. Bij de voorderailleur is het nu mogelijk om de kabel op twee manier te monteren: voor- en achterlangs. Zo kun je ruimte creëren voor bredere banden (tot 32 millimeter).

Bij de achterderailleur zijn de derailleurwieltjes aangepast. Het bovenste wieltje heeft lage tandjes, de onderste juist hoge tanden. Dit zorgt voor soepel schakelen, zeker bij een scheve kettinglijn. Dat is een belangrijk aspect, want met zoveel 12-speed zal je minder snel geneigd zijn om te wisselen tussen je buiten- en binnenblad en zal je ketting vaker diagonaal staan.

In de basis verschillen Record en Super Record niet veel van elkaar. De techniek is hetzelfde. Het onderscheid zit hem met name in de afwerking. Zo is de crankset van de Super Record hol en daarmee lichter en is het uitgevoerd met een titanium as met cult keramische lagers terwijl Record met keramische USB-lagers uitgerust is.

De 12-speed Super Record-groep voor velgremmen is vanaf mei beschikbaar en voor schijfremmen vanaf juni/juli. De elektrische Super Record EPS-groepen liggen vanaf november 2018 in de winkels. Record is alleen mechanisch beschikbaar: voor velgremmen vanaf juni en voor schijfremmen vanaf juli.

Benieuwd naar hoe 12-speed ons bevallen is? Een uitgebreid testverslag volgt in de komende editie van Fiets.

Prijzen en beschikbaarheid

  • Record 12-speed velgremmen: 1960,07 (beschikbaar: juni 2018)
  • Record 12-speed schijfremmen: 2394,86 (beschikbaar: juli 2018)
  • Super Record 12-speed velgremmen: 2915,42 (beschikbaar: mei 2018)
  • Super Record 12-speed schijfremmen: 3199,05 (beschikbaar: juni/juli 2018)
  • EPS Super Record 12-speed velg- en schijfremmen: prijs onbekend (beschikbaar november 2018)

Nieuwe Campagnolo Bora

Wat valt er nog te verbeteren aan de Bora-wielen van Campagnolo? Genoeg, zo vonden ze bij de Italiaanse onderdelenfabrikant en dus komen deze zomer de Bora 77 WTO en Bora 60 WTO op de proppen.

Bora is misschien wel de succesvolste wielenset in het profpeloton. Grote kampioenen wonnen hun wedstrijden op deze vooruitstrevende wieltjes. Persvoorlichter Joshua Riddle somt bij de perspresentatie de successen van de Bora’s op en schermt met de wapenfeiten van Campagnolo als wielenfabrikant. Meer dan eens liep het bedrijf voorop in de ontwikkeling van racewielen. Van keramische lagers tot de oversized flens. ‘Met Bora willen we nu weer een nieuwe standaard zetten.’

Alles draait bij de nieuwe Bora-wielen om efficiëntie. ‘Efficiëntie zit in de vermindering van het wattage dat nodig is om drie factoren te overwinnen’, doceert Riddle. ‘Die drie factoren zijn: gewicht, hellingsgraad en luchtweerstand.’

De eerste uitdaging was de luchtweerstand en dus doken de technici uit Vicenza de windtunnel in. ‘Ons taskforce spendeerde evenveel tijd daar als op kantoor.’ De afkorting WTO staat dan ook voor wind tunnel optimized.

Wat in de windtunnel werkt hoeft in het echt niet net zo uit te pakken, weten ze bij Campagnolo. Wie buiten fietst heeft bijna nooit de wind exact recht van voren op zijn neus. De wind waait altijd vanuit een andere hoek. Riddle: ‘Wielrenners rijden niet in een tunnel, maar buiten over niet-rechte wegen en een coureur houdt ook niet altijd de perfecte positie vast.’

Met dat in het achterhoofd heeft Campagnolo het ‘meest omvattende onderzoek naar aerodynamica’ in de 85-jarige geschiedenis van het bedrijf uitgevoerd. Daarbij zijn niet alleen de velgen op zich meegenomen, maar ook de spaken, de naaf en zelfs de banden. De uitkomst zijn twee nieuwe wielen: de Bora 77 WTO en de Bora 60 WTO, die het best compatibel zijn met banden van 25 of 28 millimeter.

Afgezet tegen wielen van hun concurrenten stelt Campagnolo dat ze nu de meest aerodynamische wielen te produceren. Volgens Riddle zijn ze zelfs zo aerodynamisch dat onder een specifieke hoek sprake is van een negatieve luchtweerstand. Het is miniem, maar op dat moment functioneert het wiel bijna als een vliegtuigvleugel, die de fietser voorwaarts duwt.

Behalve luchtweerstand hebben de ingenieurs bij Campagnolo ook de rolweerstand bekeken, zowel intern (de lagers) als extern (de band op het wegdek). Aan de interne rolweerstand heeft het bedrijf weinig gesleuteld. Daarvoor is het teruggevallen op een beproefd recept: de Bora 60 is uitgerust met keramische USB-lagers en de 77 met keramische Cult-lagers, zoals dat bij andere Bora’s ook het geval is.

Opvallender waren de uitkomsten van hun onderzoek naar de weerstand van banden. Uit nieuwsgierigheid testten ze tubes, clinchers en tubeless banden van de grote fabrikanten. Het snelst bleken de tubeless Schwalbe One-banden van 25 millimeter. Tubes scoorden over de hele linie slechter dan clinchers en tubeless varianten.

Bora 77 WTO

Ook naar het gewicht is gekeken. Een setje Bora 66 WTO’s is 1540 gram zwaar. De Bora 77 is alleen beschikbaar als voorwiel. In de Tirreno Adriatico werd het in de tijdrit al gebruikt door de profteams waar Campagnolo aan verbonden is. Het wiel weegt 745 gram.

Met de nieuwe varianten hoopt Campagnolo een nieuwe loot aan de succesformule van Bora toe te voegen. ‘We doen een belofte. Dit is nieuw, maar het karakter van Bora – betrouwbaar, snappy en succesvol – is gebleven.’