Beroerde val van Wiebes in de Healthy Ageing Tour. Jolien D’hoore wint voor Alice Barnes en Karlijn Swinkels.
Een aangrijpend interview met Lorena Wiebes uit augustus vorig jaar...
Lange tijd was wielrennen voor Lorena Wiebes (21) een vlucht uit een huis waar verslavingsproblemen het gezin beheersten. De Nederlands kampioene droomt van olympisch goud in Parijs, maar wel mét haar broer gezond op de finishlijn.
,Ik denk wel: ieder huisje heeft zijn kruisje”, zegt Lorena Wiebes. De regerend Nederlands wielerkampioene en leidster van de wereldranglijst zit thuis in Mijdrecht, in een woonkamer waar haar sport zich niet moeilijk laat raden: drie race- en crossfietsen staan op een rijtje tussen eettafel en bank, een andere racefiets staat in een standaard op de route van voordeur naar tuindeur.
,,Wel wat veel, maar het is nu zulk mooi fietsweer dat die van mijn vader er ook even staat”, zegt Wiebes. ,,Het is ook zonde om een mooie fiets in een tuinhuisje te zetten.” Ruim een jaar geleden was dezelfde kamer het decor van een televisieopname. Destijds stonden de fietsen er niet, en vond er in de hoek bij de donkere bank een soort overval plaats, die later op RTL4 uitgezonden werd. Wiebes zat huilend in de andere hoek.
Sinds juni maakt Wiebes deel uit van de profploeg van Sunweb. Door haar vader, een voormalig triatleet, begon ze ooit met fietsen. Eerst wat crosswedstrijdjes op een BMX-fiets, later op de voorheen nog saai lijkende weg. Met haar kans om te winnen groeide de motivatie. Haar zes jaar oudere broer Enrico fietste nooit, maar voetballen is zijn grote passie.
Terug naar die emotionele dag thuis, die voor Wiebes in het teken stond van ‘écht ons laatste redmiddel’. In het peloton wisten veel mensen niet eens dat zij een broer had. Wiebes sprak niet over hem, tot de opnames van het programma Verslaafd! waren geweest en de uitzending eraan kwam.
,,Ik wilde niet dat iemand zou zitten te zappen en opeens mij daar tegen zou komen”, zegt ze. Op nationale televisie vertelde ze te dromen van olympisch goud over vier jaar in Parijs, maar dan wel mét haar broer bij de finish. Die droom leek heel ver weg; tijdens de opnames is haar broer al jarenlang drugsverslaafd. Wat begon met af en toe een jointje, werd uiteindelijk een cocaïneverslaving.
Leeftijdsverschil
,,Wel dubbel, ik was bezig op weg naar de top, hij naar het dal”, zegt ze nu. ,,Al was hij mijn grote broer, door wat zich allemaal afspeelde verslechterde de band flink.” Inmiddels is hij een jaar clean. Het gaat goed. ,,Het is wennen, de band moet weer opgebouwd worden. Dat gaat stap voor stap. Hij woont nu in Rotterdam in een safehouse. Als ik zie dat het goed met hem gaat, geeft dat meer vertrouwen.”
Lange tijd was wielrennen haar vlucht. Weg van de wereld waar ruzie en onzekerheid overheerste. Haar broer was nooit agressief. Maar een verslaving en het bijkomende liegen en bedriegen beïnvloeden een gezin. Het dreef haar ouders tot wanhoop. ,,Ze waren trots op mij, maar hadden tegelijkertijd de zorgen om hem. Ze kregen onderling ruzie, van: hoe moeten we het aanpakken? Elke keer als je terugkeert van een trainingskamp denk je: wat is er in de tussentijd gebeurd? Tot ik me op een gegeven moment volledig afzonderde. Ik had zoiets van: hij zoekt het maar uit. Ik gaf er niet meer om. Als ouder zijnde is dat anders, dat kun je bij je kind niet.
,,Misschien dat ik onbewust dacht: ik wil ze mooie resultaten brengen. Maar ik heb nooit bewust gedacht: als ik nu podium rij, kan ik mijn ouders geruststellen, iets moois geven.” Ze lacht na de vraag of ze zich iets bij een verslaving kan voorstellen. ,,Eigenlijk is topsport ook een soort verslaving, natuurlijk. Als dat wegvalt, moet je ook maar zien wat je met je leven doet. Maar tegelijkertijd zijn het uitersten. Wij doen alles voor onze sport, hij deed alles om die troep binnen te krijgen.”
Ze twijfelde vooraf over deelname aan de opnames. Mensen oordelen snel, kunnen naar reageren. Maar dit was de laatste kans, waarbij ook haar rol belangrijk was. ,,Ik moest schijt aan eventuele reacties hebben. Ik denk ook: ieder gezin heeft wel iets. Uiteindelijk waren alle reacties positief.”
Er zit een ‘lichtelijke haat’ tegen drugs in haar. Zelf probeerde ze het nooit, een beter voorbeeld van de verwoestende effecten kon ze niet hebben. ,,Mensen zeggen: ‘Af en toe een jointje is normaal, moet kunnen’. Maar ondertussen is dat het begin van een verslaving. Hier in Mijdrecht zit een coffeeshop, laatst is er zelfs een nieuw gebouw voor gebouwd, dan denk ik: what the fuck? En de rijen voor de deur als ze door corona dicht dreigen te gaan. Jongens, zien jullie niet hoe groot dit probleem is? Ik weet zeker dat er meer jongens en meiden verslaafd zijn dan je denkt.”
Thuis is meer rust. Haar broer ziet er veel beter uit, hij voetbalt weer. De zorgen zijn niet automatisch weg. ,,Hij is jaren zichzelf niet geweest, nog steeds moet hij aan zichzelf werken, maar je merkt dat alles beter gaat. Er is thuis minder stress. Ik heb me voor hem geschaamd, maar nu ben ik trots op wat hij heeft bereikt.’’
Vlak voordat corona de sportwereld stillegde, was haar broer nog bij een crosswedstrijd van zijn zus. Hij droeg een petje van haar toenmalige wielerploeg. ,,Hij wil ook zeker een Sunwebpetje hebben.” Maar bovenal denkt ze: het zou mooi zijn, als hij straks, in 2024, erbij is op de finish in Parijs.