Boterzacht schakelen?
Geplaatst: 23 jul 2018 23:17
Ik zat op mijn fietsje, triple Sora, en bedacht dat hij lekker reed en dat het schakelen mooi soepel verliep. Zelf derailleurs ingesteld, trouwens. Ketting pas gesmeerd.
Maar ik bedacht ook dat ik twee fietsen heb, beide aluminium, de ene met Shimano Sora, de andere met Shimano Ultegra 6800. En ik bedacht dat ik niet veel verschil bemerk van de twee totaal verschillende kwaliteiten groepen. Niet in de mate waarin bijvoorbeeld recensenten de verschillen ervaren en beschrijven. Dat vind ik merkwaardig.
Als ik ons huismagazine ‘Fiets’ lees dan zou de Ultegra boterzacht schakelen. Wat moet ik mij voorstellen bij boterzacht? Het schakelen is een mechanisch, handmatig gebeuren, metaal glijdt over metaal, kabels kronkelen langs het frame, vingers duwen tegen handels. Waar zit de boter?
Ik ontkom niet aan commentaar van jullie want mijn overpeinzingen zijn zo ongeveer vloeken in de kerk, maar om de meest voor de hand liggende commentaren het gras voor de voeten weg te maaien heb ik ook een paar bedacht.
Voor de volledigheid: de Sora, een triple, zit op een Cannondale, de Ultegra dubbel compact met lange kooi en 11-32 op een Trek. Met de Cannondale ben ik de Mont Ventoux opgereden, met de Trek maak ik tijdens ons winterverblijf in Spanje af en toe 2.000 klimmeters op een rit van 90 kilometer. Ik fiets meestal twee keer per week rondjes tussen de 80 en 100 km.
Het volgende heb ik overwogen:
-Rijd ik te tam om überhaupt verschillen in schakelsnelheid van verschillende groepen te kunnen constateren? Ik geef toe dat ik altijd probeer mijn materiaal te ontzien of anders gezegd: ik zie het nut niet om het materiaal tot het uiterste te beproeven. Schakelen als ik dreig stil te vallen op een helling, met maximale druk op de ketting, 77 kg, zal ik niet snel doen, ik probeer op tijd te schakelen.
-Bestaat er een ultieme handeling die ik niet ken, die niemand noemt en die de afstelling het laatste duwtje naar perfectie geeft? Een soort secret button?
-Ik ben niet een getrainde mechaniker. Wel een opgeleide werktuigbouwer. Ontbreekt mij, naast theoretische schoolkennis van werktuigbouw en mechanica en kennis uit de Shimano documentatie, praktische vaardigheid?
-Ik heb zowel de Sora als de Ultegra zelf afgesteld, voorderailleur, achterderailleur, ketting, met de documentatie van Shimano in de hand.
-Ik heb de kettinglengte van de Ultegra bepaald, na een woordenwisseling met de verkoper, aan de hand van de Shimano documentatie. Aangezien mijn cassette een 11-32 is moet volgens de instructie de ketting iets langer worden dan bij een 11-28. Bij mij twee schakels. De verkoper in Zaltbommel bestrijdt mijn methode én daarmee de geschreven instructie van Shimano. Maar ik trap niet de boel stuk als ik in een uitgeputte toestand per ongeluk 50 - 32 schakel.
-Bij een 11-32 hoort een lange kooi derailleur. Schakelt dat per definitie langzamer dan een korte slag kooi?
-Wil ik niet als vanzelfsprekend aannemen dat de Ultegra wel soepeler móet schakelen dan de Sora, enkel en alleen omdat hij een stuk duurder is? Is dat ‘sneller’ misschien emotie?
Een tijdje terug heb ik mijn gedachten over klimwielen op dit forum verteld, emotie bleek bij die wielen een belangrijke factor, als ik me dat goed herinner. En emotie kan duur zijn, denk ik wel eens.
-De staat van onderhoud van mijn fietsen is vergelijkbaar. Ik smeer de kettingen regelmatig, poets ze na vrijwel elke rit schoon met een doek om vuil, dat zich heeft gehecht aan restjes olie, te verwijderen, ik controleer regelmatig de mate van rek van de kettingen. Ik vervang de kettingen liever te vroeg dan te laat. Ik vergelijk geen versleten ketting/casstette op de ene fiets met een nieuwe op de andere.
-De kettingwielen van de crank van de Sora zien eruit als gestanst uit plaatstaal. Stansen is een redelijk primitieve bewerking. Die van de Ultegra zijn van aluminium met gefreesde tanden en afschuiningen voor een betere kettingloop bij het schakelen.
De ketting van de Sora, een 9-speed, is breder en grover dan de Ultegra en minder geavanceerd afgewerkt. De afwerking van de Ultegra, met kleine afschuiningen op de buitenschalmen, zou vloeiend afwikkelen van de ene naar de andere versnelling bevorderen, in het samenspel met de mooi gefreesde tanden. Zo’n verschil kunnen we ook bij de cassettes onderscheiden.
-Ik heb relatief kleine handen en om die reden op beide fietsen een zelfde compact stuur gezet. Ook heb ik de handels afgesteld op de minimale stand ten opzichte van de beugels zodat ik met mijn korte vingertjes gemakkelijker bij de handels kan reiken. Maar zou ik bijvoorbeeld onbewust de Ultegra langzamer bedienen dan de Sora?
-Het opschakelen van zowel voor- als achterversnellingen gebeurt met handkracht én, dat moeten we wel realiseren, met de resoluutheid waarmee ik de handels bedien: hier spreken we over de snelheid van de handeling én de volledige schakelweg, tot de aanslag. Hoe constant is die handeling, verschillende fietsen, staat van vermoeidheid in aanmerking genomen? Sprak Dumoulin niet van een schakelfout van hem op de Alp d’ Huez? Een pro, notabene, wie zijn wij, gelegenheid fietsers, om te denken dat we altijd perfect schakelen?
-Het afschakelen van de versnellingen hangt af van de conditie van de veren in de derailleurs, de soepelheid waarmee de kabels zich bewegen in de buitenkabels, de afwerking van de binnenkabels, de smering van de draaipunten van de derailleurs. De achterderailleur bevat een trekveer die het parallellogram naar buiten trekt, de voorderailleur een draaiveer die een zelfde beweging uitvoert. Verschillen tussen de sterkte van de veren in de Sora versus Ultegra zullen invloed hebben op de snelheid van schakelen.
-Net als bij de ketting maak ik geen onderscheid tussen het onderhoud van de derailleurs van de beide groepen: ik onderhoud ze regelmatig. De Sora is drie jaar ouder dan de Ultegra, in gereden kilometers uitgedrukt is het verschil minder groot.
-Het is minimaal maar de ketting van de 9-speed Sora is breder dan de 11-speed Ultegra. Je zou een langere schakelweg verwachten bij het op- en afschakelen van de Sora ten opzichte van de Ultegra. Zou de nieuwe Campa 12-speed dan sneller schakelen dan de 11-speeds van Shimano? Oei!
Ik wil niet beweren dat er geen verschillen zijn tussen Sora en Ultegra, dat zou dom zijn. Als we letten op bijvoorbeeld gewicht, staat van afwerking, duurzaamheid, dan zijn er verschillen. Pas nog een stukje gefietst op de oude B’Twin van 15 kg. En ik bemerkte dat wanneer je naar een lichtere fiets overstapt er een goed gevoel van tevredenheid is: het fietst beter! Pas als je een keer terug gaat naar die 15 kg bemerk je dat de verbetering niet slechts emotie is. De Cannondale weegt 10 kg, de Trek 8 kg. Ook realiseer ik mij dat een verbetering in kwaliteit met een factor twee waarschijnlijk een verhoging van prijs betekent met een factor vier. Dat maakt voor mij vergelijken moeilijk.
Waarom kunnen we niet een laboratoriumtest bedenken die de versnellingshandels met een vaste kracht, een vaste snelheid en bij een vast toerental van de crank bedient zodat we met meer onderbouwing kunnen zeggen wie sneller schakelt? Zetten we er een geluidsmeting bij om ‘boterzacht’ uit te drukken in decibels.
Een laatste argument waarom ik weinig merk van verschillen in het schakelen is dat ik misschien toch nog te weinig heb gereden. Sinds 2014 peddel ik op de Cannondale, sinds 2016 ook op de Trek. Gemiddeld maak ik 4.000 km per jaar. Hoeveel kilometers moet ik rijden om ‘gevoel’ voor kwaliteit te krijgen?
Ik zou graag jullie gedachten over mijn waarnemingen eens horen.
Maar ik bedacht ook dat ik twee fietsen heb, beide aluminium, de ene met Shimano Sora, de andere met Shimano Ultegra 6800. En ik bedacht dat ik niet veel verschil bemerk van de twee totaal verschillende kwaliteiten groepen. Niet in de mate waarin bijvoorbeeld recensenten de verschillen ervaren en beschrijven. Dat vind ik merkwaardig.
Als ik ons huismagazine ‘Fiets’ lees dan zou de Ultegra boterzacht schakelen. Wat moet ik mij voorstellen bij boterzacht? Het schakelen is een mechanisch, handmatig gebeuren, metaal glijdt over metaal, kabels kronkelen langs het frame, vingers duwen tegen handels. Waar zit de boter?
Ik ontkom niet aan commentaar van jullie want mijn overpeinzingen zijn zo ongeveer vloeken in de kerk, maar om de meest voor de hand liggende commentaren het gras voor de voeten weg te maaien heb ik ook een paar bedacht.
Voor de volledigheid: de Sora, een triple, zit op een Cannondale, de Ultegra dubbel compact met lange kooi en 11-32 op een Trek. Met de Cannondale ben ik de Mont Ventoux opgereden, met de Trek maak ik tijdens ons winterverblijf in Spanje af en toe 2.000 klimmeters op een rit van 90 kilometer. Ik fiets meestal twee keer per week rondjes tussen de 80 en 100 km.
Het volgende heb ik overwogen:
-Rijd ik te tam om überhaupt verschillen in schakelsnelheid van verschillende groepen te kunnen constateren? Ik geef toe dat ik altijd probeer mijn materiaal te ontzien of anders gezegd: ik zie het nut niet om het materiaal tot het uiterste te beproeven. Schakelen als ik dreig stil te vallen op een helling, met maximale druk op de ketting, 77 kg, zal ik niet snel doen, ik probeer op tijd te schakelen.
-Bestaat er een ultieme handeling die ik niet ken, die niemand noemt en die de afstelling het laatste duwtje naar perfectie geeft? Een soort secret button?
-Ik ben niet een getrainde mechaniker. Wel een opgeleide werktuigbouwer. Ontbreekt mij, naast theoretische schoolkennis van werktuigbouw en mechanica en kennis uit de Shimano documentatie, praktische vaardigheid?
-Ik heb zowel de Sora als de Ultegra zelf afgesteld, voorderailleur, achterderailleur, ketting, met de documentatie van Shimano in de hand.
-Ik heb de kettinglengte van de Ultegra bepaald, na een woordenwisseling met de verkoper, aan de hand van de Shimano documentatie. Aangezien mijn cassette een 11-32 is moet volgens de instructie de ketting iets langer worden dan bij een 11-28. Bij mij twee schakels. De verkoper in Zaltbommel bestrijdt mijn methode én daarmee de geschreven instructie van Shimano. Maar ik trap niet de boel stuk als ik in een uitgeputte toestand per ongeluk 50 - 32 schakel.
-Bij een 11-32 hoort een lange kooi derailleur. Schakelt dat per definitie langzamer dan een korte slag kooi?
-Wil ik niet als vanzelfsprekend aannemen dat de Ultegra wel soepeler móet schakelen dan de Sora, enkel en alleen omdat hij een stuk duurder is? Is dat ‘sneller’ misschien emotie?
Een tijdje terug heb ik mijn gedachten over klimwielen op dit forum verteld, emotie bleek bij die wielen een belangrijke factor, als ik me dat goed herinner. En emotie kan duur zijn, denk ik wel eens.
-De staat van onderhoud van mijn fietsen is vergelijkbaar. Ik smeer de kettingen regelmatig, poets ze na vrijwel elke rit schoon met een doek om vuil, dat zich heeft gehecht aan restjes olie, te verwijderen, ik controleer regelmatig de mate van rek van de kettingen. Ik vervang de kettingen liever te vroeg dan te laat. Ik vergelijk geen versleten ketting/casstette op de ene fiets met een nieuwe op de andere.
-De kettingwielen van de crank van de Sora zien eruit als gestanst uit plaatstaal. Stansen is een redelijk primitieve bewerking. Die van de Ultegra zijn van aluminium met gefreesde tanden en afschuiningen voor een betere kettingloop bij het schakelen.
De ketting van de Sora, een 9-speed, is breder en grover dan de Ultegra en minder geavanceerd afgewerkt. De afwerking van de Ultegra, met kleine afschuiningen op de buitenschalmen, zou vloeiend afwikkelen van de ene naar de andere versnelling bevorderen, in het samenspel met de mooi gefreesde tanden. Zo’n verschil kunnen we ook bij de cassettes onderscheiden.
-Ik heb relatief kleine handen en om die reden op beide fietsen een zelfde compact stuur gezet. Ook heb ik de handels afgesteld op de minimale stand ten opzichte van de beugels zodat ik met mijn korte vingertjes gemakkelijker bij de handels kan reiken. Maar zou ik bijvoorbeeld onbewust de Ultegra langzamer bedienen dan de Sora?
-Het opschakelen van zowel voor- als achterversnellingen gebeurt met handkracht én, dat moeten we wel realiseren, met de resoluutheid waarmee ik de handels bedien: hier spreken we over de snelheid van de handeling én de volledige schakelweg, tot de aanslag. Hoe constant is die handeling, verschillende fietsen, staat van vermoeidheid in aanmerking genomen? Sprak Dumoulin niet van een schakelfout van hem op de Alp d’ Huez? Een pro, notabene, wie zijn wij, gelegenheid fietsers, om te denken dat we altijd perfect schakelen?
-Het afschakelen van de versnellingen hangt af van de conditie van de veren in de derailleurs, de soepelheid waarmee de kabels zich bewegen in de buitenkabels, de afwerking van de binnenkabels, de smering van de draaipunten van de derailleurs. De achterderailleur bevat een trekveer die het parallellogram naar buiten trekt, de voorderailleur een draaiveer die een zelfde beweging uitvoert. Verschillen tussen de sterkte van de veren in de Sora versus Ultegra zullen invloed hebben op de snelheid van schakelen.
-Net als bij de ketting maak ik geen onderscheid tussen het onderhoud van de derailleurs van de beide groepen: ik onderhoud ze regelmatig. De Sora is drie jaar ouder dan de Ultegra, in gereden kilometers uitgedrukt is het verschil minder groot.
-Het is minimaal maar de ketting van de 9-speed Sora is breder dan de 11-speed Ultegra. Je zou een langere schakelweg verwachten bij het op- en afschakelen van de Sora ten opzichte van de Ultegra. Zou de nieuwe Campa 12-speed dan sneller schakelen dan de 11-speeds van Shimano? Oei!
Ik wil niet beweren dat er geen verschillen zijn tussen Sora en Ultegra, dat zou dom zijn. Als we letten op bijvoorbeeld gewicht, staat van afwerking, duurzaamheid, dan zijn er verschillen. Pas nog een stukje gefietst op de oude B’Twin van 15 kg. En ik bemerkte dat wanneer je naar een lichtere fiets overstapt er een goed gevoel van tevredenheid is: het fietst beter! Pas als je een keer terug gaat naar die 15 kg bemerk je dat de verbetering niet slechts emotie is. De Cannondale weegt 10 kg, de Trek 8 kg. Ook realiseer ik mij dat een verbetering in kwaliteit met een factor twee waarschijnlijk een verhoging van prijs betekent met een factor vier. Dat maakt voor mij vergelijken moeilijk.
Waarom kunnen we niet een laboratoriumtest bedenken die de versnellingshandels met een vaste kracht, een vaste snelheid en bij een vast toerental van de crank bedient zodat we met meer onderbouwing kunnen zeggen wie sneller schakelt? Zetten we er een geluidsmeting bij om ‘boterzacht’ uit te drukken in decibels.
Een laatste argument waarom ik weinig merk van verschillen in het schakelen is dat ik misschien toch nog te weinig heb gereden. Sinds 2014 peddel ik op de Cannondale, sinds 2016 ook op de Trek. Gemiddeld maak ik 4.000 km per jaar. Hoeveel kilometers moet ik rijden om ‘gevoel’ voor kwaliteit te krijgen?
Ik zou graag jullie gedachten over mijn waarnemingen eens horen.
. 