Lees je over elektronisch schakelen dan horen daar steevast flinke bedragen bij. De nieuwe Campagnolo-groep moet hetzelfde opleveren als een complete mooie fiets. SRAM realiseert dit zich en zet in op draadloos elektronisch schakelen voor een brede doelgroep met deze nieuwe SRAM Apex APS. .
12 speed
We hadden al Red, Force en zelfs Rival. Allemaal groepsets met veel overeenkomsten. De Force-groep is kortgeleden gefacelift en lijkt daarmee nog meer op de Rival variant. Qua elektronische techniek zijn al deze groepen gelijk. De aansturing, werking en motortjes in de derailleur. Allemaal hetzelfde. Of je nu SRAM Red of Rival koopt, alles schakelt even snel. Dit geldt ook voor de betaalbare gravel specifieke Apex groepset die er in het assortiment bij komt.
De groep met een adviesverkoopprijs van € 1370 is altijd één specifiek en heeft twaalf versnellingen achter. Om de bruikbaarheid te vergroten is er gekozen voor een cassette met HG in plaats van XD passing. In normale mensentaal betekent dat cassettes vanaf 11 tanden oplopend tot 44 of 52 tanden en met normale sluitring. Hierdoor past Apex op alle ‘standaard’ Shimano wielen. We mogen niet vergeten te melden dat Apex een upgrade krijgt van 11 naar 12 speed.
De Apex groep kent zoals gezegd veel overeenkomsten met de luxere groepsets. Het inzetbereik is wel puur toegespitst op gravel en daarom heeft SRAM er voor gekozen de voorderailleur achterwege te laten. Specifieke tandwielen oplopend van 38 tot 46 zijn relatief eenvoudig verwisselbaar. De crankset is natuurlijk van aluminium en maar in één versie beschikbaar. De ‘wide’ variant zoals ze de crank noemen heeft een bredere as (Q-factor) waardoor hij ook bruikbaar is op gravelbikes met passing voor bredere (650B) banden. Heb je een klassieker frame met smalle (68 millimeter) bracket dan is de crank bruikbaar met vulringen. Hoe mooi dat is laten we aan je verbeelding over.
Toen in 2019 de AXS-techniek gelanceerd werd was er voor gravel een 1x en 2x optie. De lichtste cassette liep op tot 38 tandjes. Volgens SRAM genoeg. Wij hadden onze twijfels. Al snel kwamen er kleinere tandwielen en grotere cassettes. Nu is er keus uit twee varianten. Een XPLR-versie met cassette oplopend tot 44 tanden. Wil je een ruimer bereik dan kies je voor de Eagle derailleur met bijbehorende cassette. Die ketting en cassette zijn niet nieuw. Deze komen uit de SRAM NX-serie. De derailleur is een mix van GX-techniek gecombineerd met NX kooi en derailleurwieltjes. Omdat deze derailleur breed inzetbaar is en prima gemixt kan worden met alle andere SRAM Eagle componenten noemt SRAM dit geen Apex maar ‘X1’ derailleur.
Kies je voor een XPLR groep dan hoort er bij die 11-44 cassette ook een specifieke ‘flattop’ ketting. Waar deze naam vandaan komt hoeven we niet te verklappen bij het zien van de plaatjes. Die afgeplatte ketting heeft SRAM jaren geleden al geïntroduceerd en is er vooral om de loop door de derailleur soepeler te maken. Een 12 speed race / XPLR groep mixen met normale ketting uit de Eagle setup kan dan ook niet. Waar de Eagle ketting ‘gewoon’ geleend is uit de NX groepset is de Apex flattop ketting wel specifiek en nieuw. Zo heeft de Rival variant een mooie slijtvaste nikkel coating terwijl deze bij de Apex versie ontbreekt.
Apex werd in het verleden niet enkel gebruikt om te gravelen. Ook op betaalbare cyclocrossfietsen zien we het schakelgerei geregeld langskomen. Ideaal natuurlijk dat draadloze gedoe in de modder. Maar zo’n 11-44 cassette is dat allerminst. Een kleinere cassette in 11-36 past ook. Kleiner gaat vanwege de specifiekere parallelogram van de derailleur helaas niet.
Zo’n complete groepset weegt maar 100 gram meer dan SRAM Rival en dat is best knap. De shifters zijn weer wat anders, maar voelen qua schakelgemak hetzelfde aan. De hendel wijst iets meer naar buiten waardoor je meer grip hebt. Vooral bij het remmen. De reach is eenvoudig instelbaar. Padcontact adjustment is niet aanwezig.
De hydraulische schijfremmen zijn enkel beschikbaar in direct mount uitvoering. Mocht je een postmount rem nodig hebben dan zijn de hendels uitwisselbaar met SRAM Level remmen. Om de kosten te drukken is er een oudere versie gebruikt qua binnenwerk waardoor ontluchten op de ‘oude’ SRAM manier gedaan dient te worden. Een aandachtspuntje wanneer je een bleedkit aanschaft.
Powermeter voor 230 euro, wow!
Een Quarq powermeter is al jaren zo’n beetje dé betrouwbare go-to powermeter wanneer je goed en betrouwbaar wattage wilt meten. Maar, zo’n ding kost al snel evenveel als deze groepset. Bij de introductie van Force een aantal maanden terug kwam SRAM met een nieuwe variant powermeter op de markt. Deze meet in de linkercrank. Die crank zit vast aan de as en is los verkrijgbaar als upgrade voor alle SRAM DUB cranks. En dan nu het mooiste. Want ja, er zit een AAA batterij in die lang mee gaat en eenvoudig vervangbaar is. En ja, dat ding hoeft amper gekalibreerd te worden en vindt je gps computer vliegensvlug. Maar vooral…. hij kost slechts €230,-! Hallo! Dat is echt betaalbaar. En daarmee wordt het wel heel aantrekkelijk om een wattagemeter te gaan gebruiken.
SRAM Apex AXS in de praktijk
Tijdens eerste praktijktesten over de zeer uitgestrekte gravelwegen langs de oevers van de Mississippi rivier in de Verenigde Staten mag ik ervaren dat al deze techtalk behoorlijk klopt. De nieuw gevormde shifters verraden dat ik met nieuw spul op pad ben. De schakelsnelheid, het gemak en ook de remkracht zijn dusdanig goed dat er qua gebruiksgemak nauwelijks verschil zit tussen Apex en bijvoorbeeld Force. Met andere woorden, dit spul werkt gewoon echt heel goed! Links is lichter, rechts is zwaarder en meer is het niet. En eigenlijk is het zo simpel. Installeren gaat snel en is eenvoudig. De werking is betrouwbaar, want gelijk aan de luxere groepen, en eigenlijk oogt het spul verre van goedkoop. Het kost dan natuurlijk ook nog steeds dik €1300,-. Maar voor een complete groep met draadloze aansturing kunnen we niets anders dan concluderen dat SRAM hiermee opnieuw de markt flink gaat opschudden.
Ook met draad!
We reden niet alleen met de AXS groepset. Apex is er ook nog steeds met kabel. Een complete groep kost dan €1125,-. Veel componenten zijn hetzelfde als in de draadloze groep. Denk aan de remmen, crank, cassette, enz. De hendels zijn natuurlijk wel anders en werken met het vertrouwde doubletap principe. Een keer klikken aan de rechterkant is zwaarder. Druk je de hendel door, dan schakel je lichter. De shifters zijn opnieuw vormgegeven en de remmen voelen krachtiger aan dan bij de mechanische voorganger.
De derailleurs zijn ook nieuw. Belangrijk om te weten is dat een mechanische Eagle derailleur uit één van de mountainbikegroepen niet zo maar gemixt kan worden met de Apex shifters. De Apex Eagle derailleur heeft een draaiknop om de kabelspanning te regelen. Deze ontbreekt bij de mountainbikeversie. Eventueel een losse kabelspanner tussen de kabel zetten om dit probleem te tackelen is natuurlijk ook mogelijk. Wil je Apex gebruiken op een fiets met recht stuur? Dat kan. Gebruik dan een SRAM Eagle shifter en de nieuwe SRAM S300 flatbar remset.
Wanneer je eerst met zo’n elektronische groep op pad mag en daarna switcht naar een oldschool versnellingskabel voelt dit letterlijk als een stap terugschakelen. Van versnelling wisselen gaat beduidend trager. Voelbaar. Ook schakel ik vaker mis en moet ik er meer over nadenken. De werking is verder trouwens prima, en het spul doet (natuurlijk) precies wat ons beloofd is. De complete groep is een kleine 100 gram lichter dan de elektronische versie. Maar dat voordeel weegt niet op tegen de voordelen die AXS biedt vergeleken met mechanisch schakelen. Wanneer ik de keus heb, zou ik dan ook altijd die 200 euro doorsparen.
Conclusie
Hoewel Shimano, inmiddels jaren terug, de eerste was die met Di2 (10 speed) elektronisch schakelen gemeengoed maakte, is het toch echt SRAM die het eenvoudig heeft gemaakt met hun draadloze techniek. En nu het dus ook op complete fietsen in een prijsklasse van pakweg €2500 terug te vinden is of los voor net vier cijfers te koop is, wordt het voor steeds meer mensen bereikbaar om met dergelijke mooie techniek op pad te gaan.
Het pronkstuk van deze presentatie is voor mij persoonlijk de powermeter. Wanneer je serieus wilt trainen is wattage onmisbaar. Voorheen was optimaal trainen vooral haalbaar voor mensen met een flinke portemonnee en dat is eigenlijk jammer. Met deze upgrade wordt het eigenlijk voor bijna iedereen met ambities haalbaar om specifiek te trainen.
SRAM Apex AXS is vanaf vandaag verkrijgbaar. De mechanische versie vanaf September. Complete groepen kosten € 1370 en € 1125. Onderdelen zijn ook los verkrijgbaar.
Meer info: sram.com