Met een ‘krom stuurtje’ knallen over onverharde paden of zelfs mountainbikeroutes, het kan met een gravelbike. Maar wat is het precies en waarom is het gravelrace binnen een paar jaar zo immens populair geworden? Spoiler: het is verschrikkelijk leuk en verslavend. We vertellen je wat een gravelbike is en waarom jij er ook één wil.
Genoeg te ontdekken
Gravelbiken is van oorsprong een Amerikaans fenomeen. Het gigantische land is net wat minder aangeharkt dan Nederland en er liggen tienduizenden kilometers aan onverharde wegen en paden. Die zijn te ruw voor een gewone racefiets met dunne banden, maar niet technisch genoeg voor een mountainbike. Aanvankelijk begonnen de eerste gravelbikers zelf hun racefietsen en MTB’s aan te passen aan deze ondergrond, maar gaandeweg zijn ook de fietsfabrikanten massaal in deze nieuwe fietstrend gestapt en zijn er honderden modellen om uit te kiezen.
Hoewel in Nederland het merendeel van de fietspaden verhard is, zijn er nog genoeg onverharde paden en singletracks om te ontdekken. Bijkomend voordeel is dat deze meestal niet door saaie polders of vinex-wijken lopen, maar juist door de natuur kronkelen. Gravelbiken gaat dus niet alleen over het aanscherpen van PR’s en het binnenharken van KOMmetjes, maar vooral om genieten van het fietsen en de natuur. Daarnaast zijn het ideale vakantiefietsen, Europa ligt vol met prachtige gravelroutes.
Dikke banden en meer comfort
Een normale racefiets heeft doorgaans banden van 23 of 25mm breed, bredere banden passen meestal niet tussen de poten van de vork of de achterbrug. Een gravelbike heeft die ruimte wél en daardoor kun je met 45 of soms zelfs tot 50mm brede banden rijden. Daarnaast is de geometrie (de maten van het frame, die de zithouding bepalen) wat minder op snelheid en iets meer op comfort gericht. Voeg daar -meestal netjes verstopte- bevestigingspunten voor extra tassen en spatborden aan toe en je begrijpt dat een gravelbike heel geschikt is voor lange, avontuurlijke tochten.
Toch kun je niet alle gravelbikes over één kam scheren. Er zijn modellen die vooral bedoeld zijn om lange tochten over onverharde, maar relatief simpele paden te maken, maar ook exemplaren waarmee je zeker geen modderfiguur slaat op een mountainbike-parcours. Je kunt zelfs gravelbikes krijgen met vering!
Lees ook: Dit heb je nodig om te beginnen met gravelbiken
Remmen en schakelen
In eerste instantie waren de meeste gravelbikes uitgerust met een mix van mountainbike- en racefietsonderdelen, maar tegenwoordig hebben de bekende merken speciale groepen voor gravelbikes. De bekendste is Shimano GRX, maar ook SRAM (XPLR) en Campagnolo (EKAR) hebben gravel-specifieke groepen. Dat is echter geen reden om een fiets met componenten van een ‘wielrengroep’, zoals 105, Ultegra, Apex of Rival, over te slaan. Ook deze onderdelen kunnen prima gebruikt worden op een gravelracer.
Waar wielrenfietsen meestal twee kettingbladen aan de voorzijde hebben, zijn gravelbikes net als MTB’s vaak uitgerust met een enkel voorblad. Dat heeft als voordeel dat het lichter, goedkoper, eenvoudiger en minder kwetsbaar is. Je levert wel iets aan flexibiliteit in. Doorgaans hebben fietsen met een zogenaamde ‘single’-setup een cassette met grotere stappen tussen de verschillende kransjes. Gravelbikes met een traditionele ‘dubbel’ zijn er dan ook voldoende. Deze zijn geschikt voor fietsers die hoge snelheden niet schuwen of graag een brede keus uit versnellingen willen hebben. Voor beide valt iets te zeggen, het hangt dus vooral af van persoonlijke voorkeuren en hoe je je gravelbike gaat gebruiken.
Lees ook: 10 redenen om te beginnen met gravelen
Gravelbike versus cyclocrosser
Maar er waren toch altijd al ‘racefietsen met dikkere banden’: de veldrijfietsen/cyclocrossers? Klopt, maar toch zijn er een paar wezenlijke verschillen met gravelbikes. Zo schrijft de wielerunie UCI voor dat in het veldrijden banden van maximaal 33mm breed mogen worden gebruikt. De meeste cyclocrossers kunnen dan ook niet met nog dikkere banden worden uitgerust. Daarnaast hebben cyclocrossers doorgaans een agressievere geometrie dan een gravelbike. Waar een gravelbike geschikt is om uren achtereen onverharde kilometers weg te trappen, is een cyclocrosser ontworpen om een uur maximaal door de modder te knallen. Comfort is dan geen prioriteit, snelheid en wendbaarheid zijn dat wel.
Lees ook: Gravelbike of cyclocrosser: het duel
Beeld: Giant en Specialized