De fietsmarkt is behoorlijk in de war, wordt het ooit weer normaal?

We klagen steen en been, maar kopen ondertussen nog steeds de allerduurste fietsen die je kunt vinden. Eenmaal besteld kan het wel even duren voordat die topracer in de schuur staat. Hoe komt dat? En belangrijker: worden levertijden in de toekomst weer normaal?

Voordat we stilstaan bij de huidige levertijdperikelen nemen we je even mee in de bijzondere wereld van de supply chain in de fietsbranche. Merken zijn gewend geraakt om kort op de bal te spelen en deadlines strak te plannen. Dat werkt, zolang alles goed gaat. Tot een jaar of vijftien geleden kenden we het probleem van overlopende modeljaren en overjarige fietsen nauwelijks. Een collectie liep het jaar rond en aan het eind van het zomerseizoen (september­/oktober) brachten merken hun nieuwe modellen op de markt.

De communicatie verliep vooral via beurzen en, jawel, magazines als Fiets. Social media bestonden nog niet en de markt was veel stabieler. Zolang iedereen zich aan deze spelregeltjes hield, was er niets aan de hand. Totdat merken als Cannondale en later Specialized op de proppen kwamen met early launch­modellen. Nieuwe kleurtjes al halverwege de zomer. Net even eerder dan de rest om een graantje mee te pikken van de Tourhype. Of om populaire modellen die uitverkocht raakten weer beschikbaar te stellen. Het ene na het andere merk sprong op de bagagedrager van deze trend en allemaal kwamen ze steeds iets eerder met iets nieuws.

Zo zijn we verdwaald in een wirwar van modeljaren die compleet door elkaar heen lopen. Er wachten mensen op fietsen uit het virtuele 2022 terwijl modeljaar 2023 allang is uitverkocht en vice versa. Hoe komt dit toch? En vooral: wordt het ooit weer normaal? We vragen het bij een aantal merken en aan leveranciers.

Problemen

Eerst nog wat uitleg. Wanneer een fiets technisch gezien klaar is, duurt het nog makkelijk een jaar voordat die op de markt komt. Het kiezen van de juiste onderdelen, deze inplannen bij de leverancier, en het assembleren en verschepen is een hele puzzel die gemiddeld zo’n negen maanden duurt en daarom flink vooruit wordt gepland. Toen begin 2020 de coronapandemie en de lockdowns deze strakke planning op diverse fronten flink verstoorden, bleek de schade veel sneller dan verwacht niet meer te overzien. Er werd meer gefietst dan ooit terwijl er door diverse restricties als afstand houden (zoals in China, waar het nu pas een beetje beter wordt) minder geproduceerd kon worden dan ooit.

Door de enorme vraag hebben grote spelers als Shimano en SRAM het makkelijk en moeilijk tegelijk. Hun aanbod zijn ze in een oogwenk kwijt. Maar aan wie geef je die spullen? Meer dan ‘veel’ kan zo’n merk niet produceren. Even een fabriek uit de grond stampen om een miljoen derailleurs extra te draaien gaat zomaar niet in een paar weken. Ook loop je het risico dat de geëxplodeerde markt weer instort en dan zit je daar met je fraaie fabriek.

Dan is er nog het probleem dat een fiets uit veel onderdelen bestaat en zelden is gebouwd met spullen van één en hetzelfde merk. Het frame, de onderdelen, de groepset; al mist er één boutje, een fiets mag in de EU pas geleverd worden wanneer deze volledig is, én gekeurd. Niet eerder. En zo stonden er tijdenlang duizenden fietsen incompleet te wachten op hun nieuwe eigenaar. Een blokkade van het Suezkanaal door een gigantisch containerschip en de daaropvolgende prijsstijging in de containerbranche zorgen voor nog meer problemen. Zo besloot Decathlon duizenden fietsen in het land van herkomst te stallen in plaats van te leveren omdat de containerprijs hoger lag dan de marge van de fiets. En wij maar wachten.

Slimme zet

Goed, je hebt pakweg een maand of vijf terug een nieuw racemonster besteld, en nu zie je zijn opvolger al langskomen. Wat doe je dan? We vragen wat rond bij de grote merken en krijgen grofweg hetzelfde antwoord. ‘Wachten’ is het devies. Zeker omdat nagenoeg alle merken inmiddels hun prijzen (flink) hebben verhoogd. Wil je een bestelling omgooien naar een nieuw model, dan kom je achteraan in de rij en mag je en passant ook nog een duizendje extra aftikken. Alle fietsen zijn duurder geworden. “Switch je van een oud naar een nieuw model, dan hoort daar ook een aanpassing in de prijs bij”, aldus Martin Sneeuw van Trek Bikes.

Dit is een artikel uit Fiets 11. Bestel het magazine hieronder en krijg er de Training- en Voedingsgids bij.

De fietsmarkt is dus behoorlijk in de war. Om dit probleem op te lossen zien we eigenlijk maar twee opties. Ten eerste: terug naar vroeger tijden met duidelijke modeljaren zonder te smokkelen. Iets dat momenteel vooral in het lagere segment fietsen gebeurt, als we Rutger Schellevis van One Way Bike moeten geloven. Zij zijn de verdeler van Cube-fietsen in Nederland. Merken laten modellen ongewijzigd doorlopen om zo een buffer te kunnen opbouwen, en minder strak te hoeven plannen en wachtrijen te kunnen ombuigen in vrije voorraad.

Een andere oplossing: niets meer presenteren dat niet leverbaar is. Een aanpak die bijvoorbeeld Canyon hanteert. Wanneer de Duitsers een nieuwe mountainbike of multitool uploaden naar hun website, dan is die direct te koop. Niet meteen in grote aantallen, maar er is altijd vrije voorraad. Anders is dat bijvoorbeeld bij de nieuwe Shimano 105-groepset of de Trek Madone, je weet wel, die fiets met dat gat erin. Hiervan zijn levertijden en in sommige gevallen zelfs de prijs nog altijd niet bekend. Op de vraag waarom ze dan toch deze producten presenteren, krijgen we vooral als reactie dat de marketingmachine moet blijven draaien. Dat bevestigt Stewart Thompson van het Amerikaanse Specialized.

Grote evenementen als de Tour de France genereren zoveel media-aandacht dat daar op een later moment niet tegenop valt te adverteren. Dit is ook de reden dat Cube in de afgelopen Vuelta haar nieuwe racer presenteerde, terwijl deze pas in 2023 daadwerkelijk leverbaar is. Zorgen dat het liefdesvuur voor een merk blijft branden of juist wordt aangewakkerd in plaats van te laten uitdoven door te wachten op de juiste container, dat lijkt het geval. Het is eten of gegeten worden. Precies de reden waarom we al anderhalve maand nieuwe SRAM AXS-groepsets in het wild zien rondrijden. Bewust uitgelekt. Mensen die het nieuwste van het nieuwste willen hebben, houden de vinger tijdelijk op de knip en bestellen straks direct die groepset. Slimme zet!

Last minute

En toch zien we een verandering. Zoals gezegd lopen veel betaalbare fietsen braaf nog een jaartje door en dat is een goede zaak. Ook worden er nauwelijks nog compleet nieuwe collecties gelanceerd. Het is fiets voor fiets. Of wanneer ze er zijn, of wanneer de fabrikant vindt dat de tijd er rijp voor is. Dat laatste is ook de reden dat wij bij Fiets tegenwoordig nog meer last minute moeten werken. Pas enkele dagen voor de release weten we dat fietsen worden gelanceerd en valt er een vliegticket of hoteladres op de virtuele deurmat. Ook het plannen van testfietsen is nauwelijks nog mogelijk en meer een soort roulette geworden.

Dit is de reden waarom je al tijden geen echte vergelijkende testen meer in ons magazine hebt aangetroffen helaas. Ook wij moeten roeien met de riemen die we in deze opgedroogde vijver nog kunnen vinden.