Zolang je niet valt kun je een helm heel lang netjes houden, maar toch gaat het belangrijkste onderdeel van je uitrusting maar een beperkt aantal jaren mee – pakweg drie tot vijf jaar. Hoe komt dat eigenlijk?
Door Elias de Bruijne
Je koopt een goede helm, behandelt hem met veel liefde en na een jaar of vier is-ie op het oog nog piekfijn in orde.
Toch raden fabrikanten aan de helm na die termijn om veiligheidsredenen te vervangen. Het is een bekende stelregel, maar als je je mooie POC of Lazer na vier jaar nog netjes ziet blinken, kun je er toch over gaan twijfelen: is dat nou echt nodig? Peter Mortier van de Belgische helmenfabrikant Lazer, in het profpeloton te zien op de hoofden van onder anderen Wout van Aert en Tom Dumoulin, kent de vraag.
“Veel consumenten hebben vragen over de houdbaarheid van de helm. Zij zien dan bijvoorbeeld na aankoop een productiedatum in de helm staan die vermeldt dat-ie al een jaar oud is, en dat kan dan voor ongerustheid zorgen: is de helm nog wel goed? Het antwoord op die vraag is dat je je daar geen zorgen om hoeft te maken. Als je een helm bewaart in een omgeving waar geen zonlicht komt en die weinig schommelingen kent qua temperatuur, dan kun je hem gemakkelijk een paar jaar op voorraad houden zonder dat de helm aan kwaliteit inboet. Maar er zijn inderdaad factoren die de beschermende werking aantasten waardoor het verstandig is om een helm tijdig te vervangen – wij raden aan na drie à vijf jaar.”
“Allereerst is er de UV-straling die inwerkt op het basismateriaal van de helm – het piepschuim ofwel geëxpandeerd
polystyreen (EPS) – en maakt dat de kwaliteit achteruit gaat. Daarnaast werkt ook zweet erg agressief in op EPS. Ten slotte is er nog een derde factor die ervoor zorgt dat de kwaliteit van de helm na verloop van tijd afneemt: tijdens de levensduur krijgt een helm altijd kleine tikken te verduren. Hij valt weleens uit de auto of uit je handen, of je stoot je hoofd een keer met je helm op. Een helm is weliswaar gebouwd om te beschermen tegen impact, maar door al die kleine klappen kan de beschermende werking achteruit gaan. Of het dan verstandig is om de helm na drie of vijf jaar te vervangen, hangt af van het gebruik: het maakt veel verschil of je 1000 of 10.000 kilometer per jaar fietst, veel zweet of niet, in Nederland woont of in het zonnige Spanje. Het is geen harde wetenschap.”
Hard-shell helmen
Drie jaar is weinig, maar een alternatief vinden voor piepschuim is lastig: vervangende materialen met dezelfde eigenschappen als piepschuim zijn er nog niet, zegt Mortier. “Nee, we hebben nog geen helmen die tien jaar meegaan. Piepschuim is moeilijk te vervangen: het heeft zowel een dempende werking als een laag gewicht, een schaarse combinatie. EPS is daarom nog altijd het basismateriaal om te beschermen tegen lineaire impact, waar alle grote helmenmerken momen teel nog mee werken. Er zijn wel helmen die een iets langere levensduur hebben, dat zijn de zogenoemde hard-shell helmen die je in het urban segment ziet. Die hebben een toplaag die veel dikker is dan de toplaag van normale helmen, waardoor ze beter bestand zijn tegen kleine klappen, en daarnaast hebben ze minder te verduren van UV-straling doordat de EPS beter afgesloten is: hard-shell helmen hebben veel minder ventilatiegaten dan een high-end racehelm. Ook dit is geen exacte wetenschap, maar het lijkt me logisch om te zeggen dat hoe minder EPS zichtbaar is, des te minder een helm wordt blootgesteld aan de zon. Het nadeel van hard-shell helmen is
dan weer dat ze zwaarder zijn en minder goed ventileren dan de zogeheten in-mold helmen.”
In welke mate de effectiviteit van een helm precies afneemt na verloop van tijd is moeilijk te zeggen, aldus Mortier. “We voeren testen uit aan het begin van de levensduur, waarbij we kijken of de helm voldoet aan de CE-norm die
geldt binnen Europa, die overigens streng is – een helm moet heel zware impact aankunnen. Maar we hebben nog niet getest hoe een vijf jaar oude, veelgebruikte helm zich exact verhoudt tot een nieuwe. Dat is misschien iets voor de toekomst.”
Noot van redactie: binnenkort duiken we dieper in deze materie. Uit onderzoek van een Amerikaanse universiteit blijkt namelijk dat een oude helm het eigenlijk net zo goed doet als een nieuwe, hoe zit dat? En waarom zeiden fabrikanten jaren geleden dat een helm 10 jaar mee kon gaan en nu slechts 3 tot 5 jaar? Binnenkort dus meer!
Wij hebben flink wat helmen getest. Hier vind je een overzicht.
