Het is te droog, te hard, te snel of niet spannend genoeg. Gravel is er in alle soorten en maten. Voor veel wielertoeristen is dit direct een perfect gespreksonderwerp om urenlang over te klagen. Voor fietsmerken een mooie kans om verder te differentiëren. Maar zijn die klagende wielertoeristen wel klaar voor al die tech in hun fiets? Hoe dan ook. De Specialized Diverge STR is er. Volledig geveerd en comfortabeler dan ooit.
Diverge STR zagen we al aankomen in onze glazen bol
Een klein jaartje geleden schreef ik dit artikel, een opsomming van mijn gravel ervaringen gecombineerd met alle fietsen die ik tot nu toe al mocht testen. Een verhaal met de insteek, ‘hoe ziet de gravelfiets er in de toekomst uit’. Die toekomst is nu. Want de Diverge STR (Short Travel Rear) die Specialized vandaag presenteert, lijkt verdacht veel op mijn in elkaar geknutselde plaatje. Blijkt dat we toch een aardige kijk op de markt hebben bij Fiets.
Niet heel gek ook. Wat maakt gravel leuk: avontuur en van de paden afwijken. Sfeer en beleving zou een zekere eigenaar van diverse vakantieparken zeggen. Wat maakt gravel minder leuk? Dat eindeloze gehobbel waardoor je instant last krijgt van alle lichaamsdelen die je bij naam kunt noemen. Wat zou het toch mooi zijn als je dat gehobbel wat kunt uitfilteren, terwijl die sfeer en beleving blijft. Nicolleke blij want de STR komt er in het gamma bij!
Vering voor en achter
Specialized past hun huidige line-up Diverge fietsen aan en vervangt de bovenste drie modellen in de line-up voor een versie met voor- én achtervering. In tegenstelling tot andere merken gebruiken ze vering op een plaats ‘hoger’ in de fiets. Dit zorgt ervoor dat frame en vork rigide blijven waardoor trapinvloeden of lichaamspositie nauwelijks invloed hebben op de vering. Iets wat bij een traditionele verende voorvork of achtervering met scharnierpunten zoals we bij de mountainbike kennen wel het geval is.
Het STR verhaal komt uit de koker van Specialized Guru Chris D’alusio die eerder al aan de wieg stond van het Allez Smartweld frame. Een kleine Amerikaan met bijzondere kijk op de markt en een lange levensweg binnen het Californische merk. Bijna vijf jaar werd er geknutseld voordat de STR gepresenteerd werd. Belangrijke speerpunten bij de ontwikkeling waren vooral dat het haast onzichtbaar moet zijn. Net als dat de traditionele framevorm zo veel mogelijk in stand gehouden moet worden. Verder moet het systeem eenvoudig zijn en moet de fiets voelen als een racefiets/gravelfiets. Geen verlies van energie bij de aanzet dus. Deze lijst zorgt voor een hoop complexe problemen en al met al zijn ze er bij Specialized perfect in geslaagd om al die punten op het lijstje te tackelen.
Techniek
Goed, wat doet het, en hoe werkt het? Heel kort door de bocht is het systeem niet meer of minder dan een hele lange zadelpen die ver en veel kan verbuigen. 30 millimeter in totaal. De iets langere versie van dit verhaal: In de zitbuis zit een tweede buis verstopt. Deze wordt de framepost genoemd. Een carbon buis welke in verschillende stijfheden beschikbaar is en bepaalt hoe hard/zacht het systeem aanvoelt. Ter hoogte van waar ooit de voorderailleur zat, zit deze framepost vastgeklemd. Dit is dus feitelijk het ‘draaipunt’. Om ervoor te zorgen dat de boel niet breekt, houdt een oliedemper in de bovenbuis het geheel onder controle. De mate van progressiviteit / rebound is instelbaar met een klein boutje aan de onderkant van de bovenbuis. Ook is er de eenvoudig bereikbare hendel aan het einde van de bovenbuis, net boven de demper, die als lock-out functioneert.
Er zijn diverse verschillende frameposts beschikbaar. Allemaal in verschillende layups. Iedere framepost is door hem 180 graden te draaien in twee varianten bruikbaar. Bij iedere fiets worden standaard twee extra frameposts meegeleverd. Hiervoor is er voldoende verstelbaarheid om je eigen voorkeur qua ‘hardheid’ te bereiken. Tijdens onze testritten draaiden we de standaard geleverde post om. Een wereld van verschil. En dit was nog maar één van de functies. Qua gevoel varieert dit van ‘ik heb een lekke band’ tot ‘prima uitgefilterd hoor’. Het experimenteren waard dus.
Specialized heeft er bewust voor gekozen geen frame te bouwen met scharnierpunten, luchtvering en overig ingewikkeld gedoe. Iets waar ik mezelf prima bij kan aansluiten aangezien ik in dit artikel ook al had geconcludeerd dat dit voor gravel totaal onnodig is. De mate van vering die je wilt is niet enorm groot waardoor alle gecompliceerde technieken nauwelijks meerwaarde bieden. Het moet gewoon de kleine hobbels vlakstrijken. Niet meer, niet minder.
Geometrie tikkie aangepast
De STR heeft met zowel voor als achter een futureshock systeem nu 30 millimeter vering ‘rondom’ zoals de autohandelaar op de hoek zou zeggen. De fiets is verder qua geometrie minimaal aangepast. Zo is de achtervork met vier millimeter gegroeid van 425 tot 429 millimeter. Het bottombracket is vijf millimeter gedaald en de zitbuis 0.5 graden steiler geworden. Dat laatste heeft te maken met de sag van het systeem. Zodra je op het zadel gaat zitten zakt de pen een klein beetje door waardoor je eigenlijk weer in de ‘oude’ stand uit komt. Zet het zadel daarom ook een klein beetje met de punt naar beneden. Dit compenseer je bij het bestijgen van je roze-oranje paard.
De praktijk
Tijd om te voelen hoe het systeem zich gedraagt. Specialized claimt een comfortwinst van zo’n 20% ten opzichte van een rigide frame. Gemeten met telemetrie. Daar wil ik best in geloven aangezien we afgelopen jaar zelf met een vergelijkbaar systeem diverse gravelfietsen hebben getest waaronder de Diverge. Hierbij kwamen vergelijkbare waardes naar voren.
Nu zijn we in het zuiden van Duitsland. Het Zwarte woud. Een wirwar van gravelpaden, dennenbossen en vergezichten. Een gravelwalhalla waar je eindeloos kunt verdwalen en zonder problemen een week kunt vertoeven. Wij hebben maar twee dagen, op de pedalen dus. De Diverge STR Pro die ik mag testen is uitgerust met een Force AXS groepset en Roval Terra wielen. De fietsen zijn standaard afgemonteerd met 42 millimeter eigen banden. Dat terwijl er ruimte is voor 47 millimeter breed rubber. Extra comfort zou je denken. Dit is duidelijk een markt-gedreven keuze. Specialized kiest voor een Eagle cassette met 10-50 vertanding die ik kan waarderen. Niet alleen de keus. Ook in de praktijk. In het wiel van diverse gravelguru’s als Ian Boswell en ene Laurens Ten Dam worstel ik mezelf over een paar flink steile heuvels.
Fiets je over het asfalt, dan merk je niets van het systeem. Ga je bergaf, dan is het systeem ook ‘zinloos’. Dan kom je tenslotte uit het zadel. Het plezier begint wanneer je op hogere snelheid over mooiere gravelstroken raast. Of tijdens klimmen op ruiger terrein. De ondergrond word voor het grootste deel uitgefilterd waardoor het bijna als asfalt aanvoelt. Iets wat in eerste instantie slecht waarneembaar is. Het voelt gewoon heel makkelijk aan. Pas wanneer we het systeem uitschakelen krijg ik het eureka moment. Zo voelt gravel normaal!
Daarmee kunnen we direct bevestigen dat de theorie van Specialized ook in de praktijk werkt. Daarbij is de uitvoering van het complex ogende systeem zeer simpel en makkelijk aan te passen of te onderhouden. De demper is eigenlijk een gesloten systeem waar je nauwelijks naar om hoeft te kijken. Het wisselen van de framepost kan iedereen die ook een normale zadelpen kan verstellen.
Probleem, oplossing en de vraag…
Wat mij bezighoudt is de grote vraag wie hier op zit te wachten. Ga ik naar een gravelevent dan zie ik veelal wielertoeristen die het liefst willen beuken. Of avonturisten die het liefst hun boterham smeren met een staallegering en niets van complexe techniek willen weten. Niet voor niets wordt de fiets geleverd met 42 millimeter banden ipv de absoluut comfortabelere en net zo snelle 47 millimeter banden. Dat is puur een kwestie van vraag en aanbod. Zelden heb ik op het terras nadien iemand horen vragen om een gravelfiets met achtervering. Sterker nog, we verkeren nog steeds in een tijd dat binnenbanden een veelvoorkomend item zijn en banden meer dan eens tot boven de 4 bar worden opgepompt. Wat voegt die vering dan toe?
Dat was de kritische blik. De praktijk wijst uit dat het systeem duidelijk voordeel heeft. De gewichtstoename van 400 gram is verwaarloosbaar en over het uiterlijk valt te discussiëren. Mocht ik zelf keuze hebben voor de Diverge met of zonder, dan koos ik direct voor de STR met Futureshock. Vooral om de rug wat te sparen en het plezier te verhogen. Want daar draait het uiteindelijk allemaal om.
Uitvoeringen
De Diverge STR komt beschikbaar in Expert, Pro en S-Works uitvoering. Altijd met groepset van Sram en carbon wielen uit de Roval stal. De Swat opbergbox in de onderbuis is ook nog steeds aanwezig. Prijzen beginnen bij €7500 en lopen op tot ver boven te pijngrens. Meer informatie op specialized.com
