Komende weken vind je op Fiets.nl een reeks van vijf artikelen over tijdrijden voor amateurs. Ronald legt uit wat er zo leuk aan is, hoe je ermee kunt beginnen en hoe je er misschien zelfs wel goed in wordt. Vandaag deel 3 over materiaal. Het eerste deel kun je hier teruglezen: fiets.nl/inspiratie/tijdrijden-zo-begin-je-ermee, deel 2 vind je hier: fiets.nl/inspiratie/tijdrijden-aerodynamica/
In het 2e artikel in deze reeks leg ik al uit dat materiaal een belangrijke factor is in de luchtweerstand, rolweerstand en mechanische weerstand die je op de fiets ervaart. Het voornaamste materiaal is natuurlijk je fiets zelf. Als je echt serieus bent over tijdrijden dan schaf je uiteindelijk een tijdritfiets aan, maar mijn tip uit artikel 2 blijft overeind: Zorg vooral voor een fiets waar je qua houding echt goed op zit. Ik durf te stellen dat de belangrijkste component qua snelheid de combinatie van wielen en banden is.
CRR
Rolweerstand is een waarde die we uitdrukken in CRR (Coëfficiënt Rolling Resistance) en hier zijn grote winsten te halen. Op de website bicyclerollingresistance.com kun je de CRR waarde van vrijwel alle banden terugvinden. Als ik bij 300 watt (met mijn gewicht, CdA etc.) een vergelijk maak tussen de super efficiënte Vitoria Corsa Speed TLR (CRR 0.00225) en een Schwalbe One TLE (CRR 0.00504) dan scheelt dat 1.64 km/u. Als ik het omdraai dan heb ik voor een snelheid van 43 km/u een verschil van 32 watt tussen deze 2 banden. Als je een echt slechte band neemt dan loopt het verschil zelfs op tot 50 watt. Dat is geen marginal gain maar een major gamechanger! Het nadeel van die hele snelle banden is dat je sneller lek rijdt. In tijdritten waar een competitie aan vast zit met een algemeen klassement is dat nog wel iets om over na te denken. Lekrijden betekent dat je niet alleen baalt op die dag, maar ook dat je klassement weg is. Dat is dus een risico-afweging. Op tijdritten die bestaan uit 1 enkele wedstrijd is het een no-brainer, dan start je uiteraard altijd met een zo snel mogelijke band.
Rolweerstand vs. Luchtweerstand
Als je de rolweerstand naar beneden hebt gebracht dan gaat bij hetzelfde wattage je snelheid omhoog. Daardoor veranderd de verhouding van luchtweerstand vs. rolweerstand. Aerodynamica wordt dan nog belangrijker. Dit komt allereerst doordat er procentueel meer weerstand voort komt uit luchtweerstand (rolweerstand neemt immers af) maar vooral doordat luchtweerstand exponentieel toeneemt t.o.v. de snelheid. Dat betekent dat het meer moeite kost om van 40 naar 41 km/u te komen dan van 20 naar 21. Dus hoe harder je gaat, hoe belangrijker de aerodynamica wordt!
Dat brengt ons toch weer terug naar de mooie spullen. Duurdere, maar zeker belangrijke, updates zijn je wielen. Een dicht achterwiel en hoog voorwiel of 2-spaaks wiel leveren de nodige winst op. Daarnaast is de moraal die je krijgt van het brute geluid van zo’n dicht wiel al snel goed voor 20 watt 😉. In de regel kun je er vanuit gaan dat een hoger wiel sneller is. Er zullen wellicht uitzonderingen zijn maar in de regel is het allerbeste 50mm wiel nog steeds langzamer dan een budgetvariant van een 90mm wiel. Hoger is dus sneller en dat komt simpelweg doordat vooral de spaken als een soort slagroomklopper door de wind beuken en daarmee enorme turbulentie veroorzaken. Hoe kleiner het spaakoppervlak, hoe minder weerstand. Met iedere 30mm velghoogte neemt die spaakoppervlakte met ongeveer 20% af. Een dicht wiel is uiteraard het snelst.
Snelle kleding
We hebben al eerder geconstateerd dat de renner zelf een grote factor is in de luchtweerstand die overwonnen moet worden. Alles wat jij aan of op doet is dus van enorm belang om sneller te gaan. Investeer in een goed snelpak, dat scheelt echt heel veel. In mijn eigen windtunneltest zat er al een verschil van 14 watt tussen 2 verschillende snelpakken, het gat met een normale broek/shirt combinatie is nog veel groter. Daarnaast geven aerosokken of overschoenen een forse winst die je zeker niet moet laten liggen.
Tijdrithelm
De laatste grote factor qua kleding/outfit is je helm. Een goede tijdrithelm levert je heel veel extra snelheid op. Wat dan precies goed is, is heel persoonlijk afhankelijk van je houding en je bouw. Wat bij renner A de snelste helm is kan bij renner B de langzaamste helm zijn. Eigenlijk is dit alleen goed te testen in een windtunnel maar vaak geeft de helm waarvan je visueel ziet dat die de overgang van je hoofd naar je nek het mooist afdicht het beste resultaat. Op deze foto’s zie je duidelijk een verschil in aansluiting van beide helmen. In de windtunnel bleek de beter aansluitende grijze helm (MET Drone) voor mij gemiddeld 8w sneller te zijn.
Marginal gains
Als je je houding, wielen, banden, helm, snelpak en overschoenen op orde hebt dan wordt dan wordt de winst die je nog kan halen met materiaal wel kleiner. Je kunt kijken naar het weghalen van je voorderailleur, je hebt het kleine blad immers toch nooit nodig op vlakke ritten. Je kunt een aero kettingblad monteren. Speedplay pedalen schijnen weer net iets efficienter door de wind te snijden dan SPD pedalen. Ook kun je kijken naar de efficiency van je aandrijflijn. Het helpt natuurlijk sowieso al als je de boel gewoon goed schoon en ingevet hebt maar je kunt je ketting ook waxen in plaats van met kettingolie smeren. Ook zijn er de oversized pullies voor de derailleur met van die supergrote tandwielen en ceramische lagers, die dingen kosten bijna hetzelfde als een nieuwe fiets (overdreven natuurlijk) en leveren volgens sommige fabrikanten 5 tot 8 watt winst op. Als je echter weet dat de mechanische frictie in totaal slechts 2% á 3 % is dan zouden ze dus de gehele mechanische frictie wegnemen. Lariekoek noem ik dat.
Al deze kleine dingen zitten echt in de sfeer van marginal gains. Echter kunnen zaken die 1 watt, 3 watt, 0,5 watt opleveren wel weer optellen tot een totaal sommetje van 10 watt of meer. Ze zijn dus zeker niet irrelevant maar ik zou hier mijn geld niet teveel aan uitgeven. Je ketting poetsen kost niets en levert veel op, een oversized pully kost veel en levert weinig op.
Het lastige van een artikel over materiaal is dat je alleen al over tijdrithelmen een heel artikel kan schrijven, hetzelfde geldt voor wielen, pakken etc. Ik heb er in dit artikel bewust voor gekozen om me te richten op de hoofdlijnen zodat de beginnende tijdrijder een beeld heeft van wat de belangrijkste factoren zijn. Verder zou ik iedereen vooral aanraden om je echt te verdiepen in de specifieke details van materiaal als je iets nieuws gaat kopen. Voor mij is het doorspitten van windtunneltests en ander wetenschappelijk materiaal en productreviews ook een deel van de lol van het tijdrijden. Geniet dus vooral van de zoektocht en laat je niet gek maken.
Volgende week gaan we het hebben over tactiek en techniek.
