Kun je als fietsliefhebber wel blijven fietsen tot ver in je zwangerschap? We spreken met Lizzie Deignan en anderen over hun ervaringen en hoe die zich verhouden tot het officiële advies.
Baby aan boord
Wereldkampioen op de baan en prof op de weg Lizzie Deignan kondigde in februari aan dat ze zwanger was van haar tweede kind. Ze beviel op op 24 september van dochter Shea. Bij haar eerste zwangerschap in 2018, fietste ze door tot drie dagen voor de geboorte van haar eerste dochter, Orla. Zeven maanden later reed ze weer wedstrijden en negen maanden na haar bevalling won ze de OVO Energy Women’s Tour of Britain. Deignan hoopt dat ze dit keer net zo snel weer kan aansluiten bij haar team Trek-Segafredo, maar hoelang kunnen vrouwen eigenlijk veilig doorfietsen als ze zwanger zijn? En hoe snel kunnen gewone stervelingen weer op de fiets stappen na een bevalling?
Huisarts Andy Douglas, uit Sheffield, wiens vrouw tijdens haar zwangerschap zelfs op de fiets naar de zwangerschapsscans ging, zegt dat er nog onvoldoende goed advies beschikbaar is over sporten tijdens de zwangerschap. En helemaal als het om fietsen gaat. Ik heb er vanuit mijn werk als huisarts wel wat scholing in gehad, maar vanuit de standaard artsenpraktijk, de vroedvrouwen en literatuur over zwangerschappen, is er maar beperkt informatie over fiets en zwanger zijn. Het advies op de website van de NHS (nationale gezondheidszorg in de UK) heeft een klein stukje tekst over sporten tijdens zwangerschappen: ‘Blijf je normale trainingen uitvoeren zolang je je daar goed bij voelt’ en sporten waarbij je her risico loopt te vallen, zoals paardrijden, skieen, ijshockey, gymnastiek en fietsen moeten alleen met extra voorzichtigheid gedaan worden. Vallen kan een risico voor de baby betekenen’. En over de intensiteit wordt gezegd: ‘Put jezelf niet uit’ en ‘Als stelregel moet je nog een gesprek kunnen voeren tijdens je inspanning’. Het advies is om bij twijfel een consultatiebureau te bezoeken voor meer informatie.
Dr Douglas zegt dat rolmodellen uit het fietsen, zoals Lizzie Deignan en Laura Kenny een nuttige bron van advies voor zijn vrouw waren, via hun social media kanalen. “Veel was advies uit de praktijk, zoals bijvoorbeeld Jessica Ennis-Hill’s blog en het boek Bump it Up van professor Greg Whyte.”
Veel voordelen
De voordelen van sporten tijdens je zwangerschap zijn er natuurlijk in overvloed. Volgens het NCT (National Childbirth Trust) helpt het tegen hoge bloeddruk, het verlagen van de kans op zwangerschapsvergiftiging en het zou zelfs helpen om de bevalling makkelijker te laten verlopen. Kelly
Clark, hoofd van het National Cycle Network in Londen, fietste 90 kilometer per week van en naar het werk voor haar eerste zwangerschap, en reed daarnaast lange ritten op de mountainbike. Ze geeft aan dat het officiële advies om alleen rustig te bewegen behoorlijk frustrerend kan zijn. ‘Officieel advies roept op tot voorzichtigheid en zit vol disclaimers die je laten denken dat de normaalste dingen een onnodig risico met zich meebrengen’, zegt Clark.
‘Je hebt daar weinig aan als je zelf een heel actief persoon bent en de juiste skills bezit in een specifieke sport. Zulk advies maakt je bang en is demotiverend’. Ze voegt daar nog aan toe dat het voor veel vrouwen een reden is om te stoppen met fietsen en dat veel van hen na de bevalling ook niet opnieuw beginnen met fietsen.
Lekker blijven fietsen
Zoals Dr. Douglas zegt, ‘Een normale fietser die zwanger raakt, zou ik willen aanraden om lekker te blijven fietsen. We maken samen een individueel plan om zo lang mogelijk door te kunnen blijven fietsen’. Hij voegt toe dat voor sommige vrouwen het idee dat ze geblesseerd kunnen raken, door een val of een aanrijding, een bron van grote zorg kan zijn. ‘Voor mijn vrouw betekende dit dat ze andere routes koos, altijd fietste met mensen die ze goed kende en wegdek met lastige ondergrond probeerde te vermijden’. Tijdens zijn opleiding leerde hij al hoe goed beschermd de baby in de buik zit. ‘In werkelijkheid overschatten we het risico waarschijnlijk flink.’
Deignan geeft ook aan hoe moeilijk het was voor atleten om goede informatie over dit onderwerp te vinden, ze vertrouwde daarom vooral op haar eigen instinct. Zoals veel vrouwen vond ze fietsen comfortabeler dan lopen. Het hielp ook goed om de vochtophoping in haar benen te verminderen. Deignan bleef dezelfde routes rijden, maar dan langzamer. ‘Er waren zeker dagen bij waarop ik na 5
minuten omkeerde omdat ik me te moe of gewoon niet goed voelde, iedere dag was anders’, zegt ze. En dat is ook zo, iedere zwangerschap, iedere vrouw, is anders. Zoals Deignan zegt, ‘met mijn eerste dochter was ik de eerste 12 weken misselijk. Bij deze tweede duurde die fase 18 weken en was ik ook veel vermoeider waardoor ik minder kon fietsen. Ik heb geleerd dat mijn baby de baas is en ik heb te respecteren wat mijn zwangerschap me vertelt. Vergelijken met anderen heeft geen nut, want iedereen is anders’.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Die verschillen zijn ook merkbaar in hoe comfortabel je op de fiets zit. Deignan gebruikte dezelfde fiets, maar zette het stuur hoger door de stuurpen om te draaien, op die manier kreeg haar groeiende buik de ruimte. Anderen kiezen voor een andere fiets, zoals wielertoeriste Rhiannon Hedge, uit Cardiff. Hedge fietste door tot in de zevende maand, maar wisselde na 5 maanden van fiets. ‘Ik zat niet comfortabel meer vanwege mijn dikke buik en de last van mijn onderrug. In mijn eerste zwangerschap wisselde ik mijn racefiets in voor een Brompton vouwfiets zodat ik rechterop kon zitten’.
Hobbel in de weg
Het gevoel dat fietsen risicovol is, waar Dr. Douglas al aan refereerde, heeft niet altijd te maken met bang zijn voor vallen. Hedge zegt dat ze na 7 maanden stopte met fietsen omdat ze zich niet meer veilig voelde op de fiets vanwege de drukke wegen en het gebrek aan goede fiets infrastructuur. ‘Als je veel langzamer rijdt en reageert dan je gewend was, dan kan het verkeer om je heen behoorlijk intimiderend worden’. Nu er steeds meer aparte fietspaden komen, is dat anders. Hedge ziet daardoor dat mensen ook anders reageren. ‘Als ik nu, in mijn tweede zwangerschap op zo’n fietspad rijd, of door een park, dan glimlachen de mensen allemaal naar me. Terwijl de reacties vaak juist negatief waren als ik tussen de auto’s door fietste’.
Deignan heeft ook gemengde reacties gekregen tijdens haar zwangere trainingen, maar geeft toe zelf ook verbaasd gekeken te hebben toen ze voor het eerst een hoogzwangere vrouw op de racefiets tegenkwam. ‘Het is anders als je zelf in die situatie zit. Het gaat om iedere moeder die zelf inschat wat
een risico is en wat ze nodig hebben voor hun eigen mentale gezondheid’.
Borstvoeding
Ze voegt daar aan toe dat ze chagrijnig wordt als ze niet regelmatig sport. ‘Ik moet zowel buiten zijn als sporten, om me gelukkig en ontspannen te voelen. Vandaar ook dat Deignan zo snel mogelijk weer op de fiets wilde zitten na de bevalling van haar eerste kind. ‘Ik wil mijn tweede ook graag weer borstvoeding geven. Bij de eerste kon ik dat zes maanden doen, en dat is dit keer ook mijn doel. Maar iedere baby is anders en misschien werkt het nu wel niet. Maar dat was de beperkende factor de vorige keer om niet eerder te beginnen met racen’.
Hoe snel een vrouw weer kan gaan fietsen na de bevalling hangt onder andere af van hoe deze verliep, of er bijvoorbeeld geen complicaties waren. ‘In dat geval is het wel zaak advies te vragen aan je huisarts of verloskundige’, zegt Dr. Douglas. ‘Nadat ons kindje via een keizersnede was gehaald, zat mijn vrouw na zes weken op de turbo trainer voor een voorzichtige eerste fietspoging. Een week of twee later reed ze haar eerste rustige ritjes op de weg’. In de eerste tijd na de bevalling, voor na een keizersnee, is er een verhoogde kans op bloedproppen, dus eigenlijk is het juist heel belangrijk om zo snel mogelijk weer in beweging te komen. Terugkeren op het zadel kan in het begin misschien een aanpassing aan de fiets vergen, of een iets andere fietsstijl.
Clark hierover: ‘Na mijn bevalling duurde het wel een paar weken voordat ik weer comfortabel op het zadel kon zitten. Als een BMX-er reed ik veel vaker staand op de pedalen’. Clark heeft, zoals zo veel andere actieve vrouwen, haar eigen manier gevonden om voor en na de bevalling te kunnen fietsen. Ze vond die manier door verschillende bronnen samen te voegen en daarbij haar eigen ervaring en gevoel mee te nemen. Het lijkt er toch op dat juist doordat iedereen uniek is, het onmogelijk is om goed advies te geven. Luister naar je lichaam, je instinct en je verloskundige en blijf binnen je eigen grenzen.
Aan het einde van deze maand komt Fiets editie 9 uit waarin ook een speciale Fiets Femmes-bijlage zit. Je leest onder meer een interview met meervoudige wereldkampioene Ellen van Dijk, die een inkijkje geeft over zwanger zijn als profrenster.
