SPD-pedalen en plaatjes afstellen, zo doe je dat

Door je SPD-pedalen en schoenplaatjes goed af te stellen, haal je het maximale uit iedere omwenteling. En je houdt ook nog eens je knieën heel. Dit is de juiste manier om je schoenplaatjes af te stellen.

Dit is een artikel uit de Onderhoudsgids. Meer tips? Bestel de gids hier.

SPD-pedalen en plaatjes afstellen in 16 stappen

1. Voor je begint
Op de as van Shimano-pedalen staat aangegeven welke links en welke rechts gemonteerd moet worden. Bij het monteren van pedalen is het best lastig om te zien hoe je ‘m vastzet of juist losdraait. Onthoud maar dat je hem vastzet als je ‘m (van bovenaf gezien) in de traprichting draait. De andere kant op gaat hij weer los.

2. Pedaal eraf
Als het moeilijk is om de pedalen los te krijgen, gebruik dan een pedaalsleutel om maximale kracht te kunnen zetten – of de langste inbussleutel die je in de juiste maat kunt vinden (meestal is dat 6 of 8 millimeter). Alles beter in ieder geval dan een multitool. Wees er zeker van dat de inbussleutel goed vastzit, zodat hij er niet uitslipt en zich in je hand boort.

3. Schroefdraad
Voor je de nieuwe pedalen monteert, maak je eerst de schroefdraad van de crank goed schoon en controleer het. Voeg daarna licht wat vet toe, om het verwijderen de volgende keer eenvoudiger te maken. Als je het vet aanbrengt op de pedalen, nestelt het vet zich vanzelf ook in de schroefdraad.

4. Pedaal erop
Draai de pedaal eerst zo veel mogelijk aan met de hand, zodat je zeker weet dat hij recht zit. Gebruik vervolgens de pedaalsleutel of een 6/8 millimeter inbussleutel om hem goed vast te zetten. Shimano-modellen hebben een vergrendeling, waarbij de pedaal zichzelf vastdraait tijdens het rijden.

5. Teken omtrek positie plaatjes
Als je oude schoenplaatjes gaat vervangen die al helemaal goed stonden, teken dan met een stift de omtrek van de plaatjes, zodat je de nieuwe op precies dezelfde plek kunt monteren. SPD-plaatjes laten op plastic zolen vaak een afdruk na: die kun je ook gebruiken om de juiste positie te bepalen. Gebruik een 4 millimeter inbussleutel om de oude plaatjes te verwijderen.

6. Boutjes loskrijgen
Als de bouten vast en vol troep zitten, gebruik dan de kleinste inbussleutel die je hebt. Anders loop je het risico dat je de schroeven gaan doordraaien en moet je ze uitboren. Als de modder extreem vastgekoekt zit, zet de plaatjes dan een nachtje in het water om ze los te weken.

7. Montagekit toevoegen
Smeer de nieuwe boutjes in met montagepasta of kopervet. Dit beperkt de invloed van modder en water en werkt beter dan normaal vet. Zet de bouten langzaam en tegelijk vast, zodat hij niet scheef komt te zitten.

8. Bepaal positie plaatjes
Als je schoenplaatjes op een nieuw paar schoenen monteert, heb je tijd nodig om de beste plaats te bepalen. Ga eerst met je schoenen aan – maar zonder plaatjes – in de meest natuurlijke houding op je fiets zitten. Markeer aan de buitenkant van de schoen de voor- en achterkant van de plaatjes in verhouding tot de as. Grofweg horen de plaatjes onder de bal van je voet te zitten.

9. Check je voeten
Ga op een tafel zitten, waarbij je blote benen over de rand bungelen. Kijk naar je voeten: staan je tenen naar voren, of naar buiten of binnen? Is er een afwijking, teken dan de omtrek van je voeten om de afwijkende hoek na te bootsen. Dit geeft je een aardig idee over de plek waar je de schoenplaatjes moet monteren. De juiste hoek vinden voorkomt onnodige druk op de knieën.

10. Plaatjes erop
Positioneer de plaatjes zo dat er nog genoeg speling naar voren en naar achteren is in verhouding tot de as. Zet de boutjes net genoeg vast om ze stevig op hun plek te houden. Probeer ze niet in de zool van je schoen te boren, dat maakt het finetunen een stuk lastiger – carbon zolen kunnen wel wat hebben. Nog geen vet aanbrengen.

11. Nog een keer positie checken
Doe de schoenen weer aan, leun tegen de muur en klik jezelf in de pedalen. Je benen moeten in een natuurlijke stand staan, zonder enige druk op de gewrichten. Controleer of de zijdelingse speling van de pedalen gelijk is. Voelt iets niet lekker aan, schuif en rommel dan net zo lang met de plaatjes tot je écht lekker zit.

12. Kom je nergens tegenaan?
Trap naar achteren om er zeker van te zijn dat je niet tegen de cranks aan komt als je je zool in de meest naar binnen gekeerde positie hebt staan. Is er ook maar enige wrijving, schuif dan het hele plaatje naar de binnenkant van je schoen. Let wel op dat je niet per ongeluk de hoek verandert.

13. Maak een proefrit
Neem je fiets mee naar buiten en maak een rustig ritje. Let op of je wrijving voelt in je gewrichten, vooral je knieën. Als je de pedalen ronddraait, zou het allemaal volkomen natuurlijk aan moeten voelen. Ben je blij met de positie, leg dan gelijk met een watervaste stift de omtrek vast. Weet je voor de volgende keer precies waar je ze moet monteren.

14. Nog meer montagekit
Verwijder de bouten en doe er nog meer montagepasta of kopervet op. Vergeet deze stap niet, anders loop je het risico dat de bouten gaan slijten, waardoor je ze bij het demonteren praktisch niet meer loskrijgt. Draai je de boutjes door, dan zul je ze moeten uitboren. Niet leuk.

15. Plaatjes vaszetten
Schroef de bouten rustig en gelijktijdig vast. Om te voorkomen dat de 4 millimeter inbussleutel van het boutje af schiet, zou je er eerst wat ontvetter op kunnen aanbrengen. Zo heb je geen last van overvloedig vet. Gebruik je oude bouten en ze zijn een beetje uitgesleten, vervang ze dan gelijk. Dat scheelt later een hoop gedoe.

16. Veer spannen
Pas met een 3 millimeter inbussleutel de spanning aan van de veer. Zijn dit je eerste klikpedalen, hou ze dan vrij los, tot je gewend bent. Shimano’s zilverkleurige SH56-pedalen zijn prima voor beginners: daarmee kom je los door hard naar boven te trekken, terwijl je jezelf ook met een zijdelingse beweging kunt bevrijden. Stap je over naar SPD-pedalen, begin dan eerst weer vrij los.