Zoek je in de Van Dale het woord ‘crux’ op, dan lees je als omschrijving: ‘Dat is de crux, daar gaat het om.’ Het is met andere woorden de essentie van iets. Léon vraagt zich af: wat is de essentie van de nieuwe Specialized Crux Expert?
Voor mijn neus staat geen gewone gravelbike. Allereerst omdat hij met zijn hoge bracket tevens geschikt is als cyclocrosser – maar dan wel eentje met de mogelijkheid om tot 47 millimeter brede banden te monteren. Verder zit weinig poespas op of aan. Geen nokjes om tassen of bagagedragers te monteren, geen opbergvakjes in het frame. Niets van dat. Simpel en clean. In 2024 verwacht je eigenlijk dat een fiets in deze prijsklasse de kabels door het balhoofd heeft lopen en als wedstrijdgravelbike ook de nodige aerodynamische features heeft, maar nee: ook dat heeft deze Crux niet. Tóch oogt de fiets modern.
Toen Specialized een paar jaar geleden de Crux lanceerde, prezen de Amerikanen hem aan als de lichtste gravelfiets van allemaal. Ook de 2025-versie die ik ga testen is voor een gravelbike nog een echte lichtgewicht, al is er wel een verschil tussen de duurdere S-Works-versie en deze Specialized. Die eerste weegt 7,2 kilogram, extreem weinig voor een gravelfiets. Het model dat voor mij staat, de Specialized Crux Expert, weegt 8,2 kilo. Nog steeds licht, maar niet extreem.
Anders opgehangen
Het frame, maatje 54, bevalt mij wel. Mooie strakke lijnen, zonder tierlantijnen. Dat de kabels buitenom lopen, stoort mij eerlijk gezegd niet. De fiets is afgemonteerd met een SRAM Rival eTap AXS-groepset. Met de hydraulische schijfremmen en 160 millimeter grote schijven heb je in ieder geval genoeg remkracht. Qua versnellingen zit het ook wel snor. Het systeem heeft één tandwiel voor (40 tandjes) en twaalf tandwielen achter (10-44). Dat is voor de gravelritten die ik doe ruim voldoende bereik.
De vernieuwingen op het 2025-model zijn grotendeels beperkt gebleven tot een andere achterpad. Dat is nu de Universal Derailleur Hanger (UDH) van SRAM. Die moet voor meer precisie en stabiliteit zorgen. Hoognodig volgens SRAM, want de manier waarop we een versnellingsapparaat aan een fiets monteren stamt van diep in de vorige eeuw. Destijds hadden we drie kransjes achter, inmiddels zijn dat er twaalf. Dat vraagt meer precisie, die de UDH kan leveren.
Nu is de grote truc van UDH dat deze direct op het frame wordt gemonteerd – maar dat is bij deze Rival-groepset nog niet mogelijk. Daarom is er een tussenstuk geplaatst, als overbrugging tussen de nieuwe en oude methode. Dat werkt op zich prima, maar oogt minder stabiel. En die stabiliteit was nu juist het probleem dat met UDH getackeld moest worden… Het zou fijn zijn als de Rival-groepset een upgrade krijgt en geschikt wordt voor deze ophanging.
De cockpit heeft het Specialized Adventure Gear-stuur met 12 graden flare. Geen aerocockpit dus, en in eerste instantie oogt hij aan de brede kant. De zadelpen en het zadel zijn ook uit de eigen collectie. Er zitten Roval Terra C-wielen in met een 32 millimeter hoge velg. De banden zijn de Pathfinder Pro’s, 38 millimeter breed. Een keuze gericht op snelheid, en minder op ruig terrein. Het rubber heeft een licht profiel en in het midden zelfs een strookje zonder profiel. Ik ben benieuwd hoe dat gaat aanvoelen.
De eerste indruk
Ik heb de fiets meegenomen naar het WK op de weg, in Zürich. Ik verblijf tijdens die titelstrijd in een Airbnb in Hohentengen am Hochrhein in Duitsland, bijna óp de Duits-Zwitserse grens. Het is een prachtige heuvelachtige omgeving met veel bos. Ideaal om deze gravelbike te testen, met andere woorden. Ik zet de route op mijn Wahoo, stel het zadel af en monteer mijn gravelpedalen. Jetzt geht’s los.
Ik spring op de fiets en het voelt meteen goed: de belangrijke eerste indruk is dus in orde. De Crux voelt licht en reactief. Vrijwel gelijk draai ik de eerste gravelstrook op. Het eerste stuk rijd ik door de uiterwaarden van de Rijn, dus het is nagenoeg vlak. Duidelijk is dat deze fiets wel vooruit wil. Het ogenschijnlijk brede stuur valt me mee als ik op de fiets zit. Het geeft me ook een gevoel van controle.
Na een aantal kilometers draai ik links het bos in en begint het klimwerk. Ik ben aangenaam verrast door de gravelwegen hier. De ongeveer één auto brede Waldstrassen liggen er goed bij. En dan zijn de temperatuur en de geur van het vochtige bos ook nog eens aangenaam. Het is hier prachtig. Onderweg passeer ik een aantal barbecueplaatsen met hutten. Dit zouden mooie tussenstops tijdens een lange graveltocht kunnen zijn, bedenk ik.
Voor stoppen bij zo’n hut heb ik nu geen tijd. Dansend op de pedalen neem ik een steil stukje. De fiets voelt lichtvoetig. Mijn conditie is beter dan verwacht en ik trek hem op een stukje vals plat aan het eind van de klim nog even door. Eindelijk ben ik boven. Daarna is het natuurlijk tijd voor een afdaling. De weg is nog steeds van goed gravel, dus ik dúik omlaag. De fiets voelt stabiel.
Vlak voor mij neemt een roofvogel een duikvlucht op zoek naar een prooi. Ik voel mij een beetje zoals dat dier en schiet door de bochten. Geen moment verlies ik de controle, de Crux doet precies wat ik wil. De grip van de banden op deze wegen is perfect en de snelheid loopt op. De weg is bochtig en ik geniet. Links-rechts, druk houden op de buitenste pedaal en druk houden op de hand aan de binnenkant. Zo houd je controle. Het mooie van lange klimmen zijn de lange afdalingen. Zeker op zo’n heerlijk fietsje.
Maar één conclusie mogelijk
Onderaan de afdaling draai ik een asfaltweg op. Met dit profiel op de banden loopt ook dat lekker. In de verte zie ik een prachtig gravelpad door de weilanden omhoog lopen. Dit trekt mij, ik besluit van de route af te wijken. Niet veel later maken de gravelpaden plaats voor meer modder en merk ik de beperking van de banden. Voor deze kleigrond heeft het wat weinig grip, en als het steil wordt moet ik van de fiets. Dat is wel jammer – maar je kunt niet alles hebben.
Als ik terug naar de route probeer te rijden, wordt de weg een pad en het pad een steeds slechter paadje, dat uiteindelijk doodloopt. Ik kijk om me heen en besluit een reepje te nuttigen en even te genieten van de rust. De geur van pasgekapt naaldbomenhout is heerlijk. Ik probeer lopend dwars door het bos een ander pad te bereiken, maar dat blijkt niet te doen. Omkeren is de enige optie.
Gelukkig vind ik snel mijn weg terug en loopt de route naar mijn tijdelijke huis voornamelijk omlaag. Bij aankomst is er maar één conclusie mogelijk: wat een topfiets. Het voelt alsof je een racefiets meeneemt naar het bos, maar wel eentje met de juiste aanpassingen. De fiets reageert vlot en stuurt met precisie. Omhoog voel ik me een vlinder, in de afdalingen een roofvogel.
Later in de week maak ik nog een ritje. Het weer is wisselvallig tijdens het WK, maar ik vind een mooi tijdslot waarin ik de regen kan vermijden. Ik ga de andere kant op, maar merk al snel dat de wegen hier minder goed zijn en mijn grip vaker een probleem is. Vaak kost het mij even om een landschap te ‘lezen’ en op gevoel de juiste keuzes te maken om de mooie wegen te vinden. Het tweede deel van deze rit is daarom ook beter. De fiets beviel me de vorige keer al goed, maar hij lijkt nu wel nóg beter. Wat een lekkere gravelbike… De laatste 5 kilometer rijd ik langs de Rijn. Wat moet het vet zijn om vanaf de bron van deze rivier helemaal naar de Noordzee te rijden. Mijn Airbnb past dan mooi in de route, of misschien wel een van de hutten van gisteren.
Zonder poespas
Terug naar de fiets. Is er dan niets mis met deze gravelbike? Niet echt, al lijkt een upgrade bij de volgende versie wel voor de hand te liggen. Meer aero zal wel het vervolg worden, meer richting de Tarmac SL7 zeg maar. Maar is dat noodzakelijk? Misschien voor de echte gravelracer wel, maar persoonlijk geef ik veel meer om rijgedrag, comfort en gewicht – en dat is met deze Crux allemaal prima in orde.
Voor de volledigheid: aanvankelijk was het de bedoeling dat ik de aluminiumversie van de Crux zou testen, die voor 2.700 euro de deur uit gaat. Uiteindelijk heb ik dus deze carbon Crux Expert meegekregen, à 6.000 euro. Ik ben benieuwd hoe de alu-versie zou zijn bevallen, maar op zijn carbon broertje heb ik in elk geval genoten. Zeker, 6.000 euro is best een groot bedrag, maar voor deze fiets vind ik het op de een of andere manier niet duur. Zeker omdat hij mij zo goed is bevallen.
Sowieso geniet ik meer en meer van gravel. Helemaal in een omgeving als deze. Ik neem me voor om wat vaker de auto te pakken en Waldstrassen op te zoeken. Helaas zal dat zonder de Specialized Crux moeten, die zijn naam eer aandoet. Deze crux van deze gravelbike? Hij draait om de essentie van fietsen. Genieten, zonder poespas.
Specificaties Specialized Crux Expert
Plus: deze gravelbike heeft een fijn stuurgedrag en is ook geschikt als crosser
Min: de leidingen lopen buitenom, hij heeft geen échte UDH
Prijs: € 6.000,-
Frame/voorvork: carbon/carbon
Gewicht: 8,2 kg (excl. pedalen)
Groep: SRAM Rival XPLR Etap AXS, 40, 10-44
Wielen: Roval Terrac
Banden: Pathfinder Pro, 38mm
Zadel en -pen: Power Expert, Roval Terra Carbon
Stuur en -pen: Specialized Adventure, Pro SL Alu
Maten: 49, 52, 54, 56, 58 en 61
Lees meer op de website van Specialized.
