Meer dan 60 procent van de Nederlandse bevolking is bril- of contactlensdragend. Het is dan ook opvallend om te constateren dat in het wielerpeloton nauwelijks renners met een sportbril op sterkte rijden. Zelf doe ik dat ook niet, ik heb geen heel bijzondere sterkte. Maar wel genoeg om de pijltjes tijdens een toertocht te missen. Hoe kan dit? Waarom draag ik dan geen bril, net als vele anderen? Ik waag de stap en laat me een sportbril aanmeten.

Over sportbrillen op sterkte bestaat nogal veel verwarring als ik wat rondvraag. Te duur, niet mogelijk. Zo’n inzetclip is lelijk en onhandig. Ja, wij wielrenners zijn dusdanig ijdel dat we liever de show stelen met een kek montuurtje dan dat we helder zien. Ook bij opticiens wordt een zeer uiteenlopend advies gegeven. Grotendeels met dezelfde argumenten. En wanneer blijkt dat je een kapitaal kwijt bent voor een lelijke bril die niet naar wens is, dan ben je zo genezen. Toch is dit in de meeste gevallen niet de realiteit. Ik stap samen met een (brildragende) fotograaf binnen bij Lars Bakker van mijnsportbrilshop.nl en zie wat er allemaal wel en (heel weinig) niet mogelijk is.

Nu is het natuurlijk niet zo dat alle brildragende fietsers zonder juiste sterkte op pad gaan. Genoeg mensen hebben (dag)lenzen in als alternatief tijdens het sporten. Helemaal prima. Zo zie je mooi scherp en kun je alle brillen dragen die je maar wenst. Vind je lenzen vervelend of irritant tijdens het sporten (zoals ik), dan zijn nachtlenzen eventueel een optie. Slapen met lenzen, overdag kijken zonder lens, maar met correctie. Top. Behalve als je een nogal onregelmatig reisleven leidt als ik. Vluchten, jetlags en hotelkamers wisselen zich in rap tempo af gedurende de zomermaanden. Conclusie: ik wil een fietsbril op sterkte.

Wat zijn de opties?

Allerlei merken hebben inmiddels een zeer divers aanbod aan sportbrillen op sterkte. Jouw persoonlijke ‘recept’ bepaalt uiteindelijk waar je uit kunt kiezen. Grofweg slinkt het aanbod snel wanneer je boven de +/- 4 uitkomt. Maar er zijn monturen waarbij sterktes tot -10 mogelijk zijn. Mooi is anders, maar niks zien is nog minder. Grofweg zijn er drie opties. De eerste is een normale fietsbril met achter de gekleurde lens een inzetclip op sterkte. Deze bril is vrij eenvoudig op maat te maken en goed betaalbaar, omdat er gewerkt wordt met kant en klare brillenglazen. Hierbij wordt de sterkte afgerond op kwartsterkte (.25), waardoor de bril met inzetclip net iets minder maatwerk is dan de luxere opties. Er zijn merken die één inzetclip maken die past in de hele collectie. Of juist in een specifiek model. Houd er rekening mee dat je niet – zoals door fietsenmakers vaak verteld wordt – zomaar met zo’n inzetclip en je recept naar de opticien kan stappen en vragen om een kopie. Een sportbril is in vergelijking met een normale bril vaak veel ronder/boller gevormd. Hierdoor moet de feitelijk geslepen sterkte anders (minder sterk) zijn, om hetzelfde scherpe beeld te krijgen. Afhankelijk van de sterkte loopt dit verschil al gauw op tot een halve punt correctie meer of minder als je gewone dagelijkse bril. Om de sterkte van de inzetclip te berekenen zijn er eenvoudige rekentools beschikbaar.

Zo’n inzetclip is de betaalbaarste versie van een sportbril op sterkte. Ook is er vaak veel mogelijk qua monteren en sterktes. Natuurlijk zijn er ook nadelen. Je moet niet één, maar twee lenzen poetsen. Er kan vuil of condens tussen beide lenzen gaan zitten waardoor het zicht afneemt. Ook is het volgens velen niet de fraaiste oplossing. Het is dan ook aan te raden om zo’n inzetstuk te gebruiken bij een bril met spiegelende of gekleurde glazen. Gewoon, voor de looks.

Optie twee: wil je geen inzetmontuur, dan heb je de keus uit een bril met een volledige lens uit één stuk. Hier worden dan vervolgens twee losse lenzen ingezet op sterkte. Zo’n shield ziet er kek uit, het gezichtsveld is groot en je ogen worden goed beschermd. De shields zijn in grote diversiteit aan sterktes leverbaar. De mogelijkheid tot multifocaal, getinte of meekleurende lenzen verschillen per fabrikant en zijn soms beperkt. Dan is dit geen probleem. Maar bij -5 of meer is het verstandig om verder te kijken naar optie drie.

Een sportbril met twee losse lenzen biedt de meeste mogelijkheden als het gaat om sterktes, multifocaal en lenskleuren. De lenzen hebben het grootste gezichtsveld en hebben geen beperkende randjes van een inzetclip bijvoorbeeld.


Optie 3. Een bril met losse lenzen.

De navigatiebril

Stel, je ziet prima, zeker veraf. Maar een leesbril is zo nu en dan wel prettig. Die heb je op de fiets niet nodig. Tenzij je met je hippe navigatiecomputer probeert de route te ontcijferen. Ook hiervoor zijn er diverse opties. We probeerden er twee. Ten eerste de meest betaalbare. Plaklenzen, te koop via onder meer www.plaklens.nl. Het is mogelijk om lenzen te bestellen variërend van +1.25 tot +3.00. De lenzen plak je letterlijk vast op je huidige zonnebril. Hierdoor kun je de plaatsing zelf goed bepalen. Het zicht is helder, de sterkte komt goed overeen met een normale leesbril en de vertekening is minimaal. Klinkt perfect, zeker als je bedenkt dat zo’n setje slechts 22 euro kost. Natuurlijk kleven er ook nadelen aan. Poetsen van de bril is wat lastiger, maak je de lens nat, dan schuif je de twee plaklenzen eenvoudig van het brilglas af. Ook is de bril minder krasbestendig en laten de lenzen na verloop van tijd langzaam los. Goed om zo af en toe te gebruiken of om bij je te hebben in geval van nood.

Voor de langere termijn zijn er betere opties. Eén daarvan is de Spectre van BBB. Geen James Bond-bril, nee, gewoon een kek montuur met meekleurende lenzen. In de onderste regionen is het leesgedeelte geslepen. Verkrijgbaar van +1,5 tot 2,5. Iets minder keus dus, maar voor het merendeel ruim voldoende. Doordat het leesgedeelte ‘vast’ in de bril zit heb je van alle eerder genoemde nadelen geen last. Ook is het fijn dat dergelijke brillen meekleurend zijn. Nadeel is dan weer dat het leesgedeelte ‘uit’ de lens is geslepen. Hierdoor ontstaat er een abrupte overgang tussen wel/geen sterkte en dat is storend. Bifocaal heet dit. Wil je wel een leesgedeelte in je lens maar geen randjes of ander ongemak, dan is het mogelijk, zeker bij het monteren met twee losse lenzen, om multifocale glazen te slijpen. Zo krijg je een sportbril op sterkte, met een leesgedeelte zonder de vertekening.

Kosten

Hoe meer vakjes je aankruist, hoe hoger de kosten. Laten we de prijzen er eens bijnemen. Een fietsbril met inzetclip is verreweg het betaalbaarst. Zo’n montuur met clip koop je voor pakweg 100 tot 150 euro. Gemiddeld genomen kost het zo’n 30 tot 40 euro per lens om de sterkte te slijpen. In totaal ben je dan +/- 200 euro kwijt. Let er wel op dat je altijd een oogmeting doet wanneer je zo’n clip wil laten maken om eerder vermelde problemen te voorkomen. Natuurlijk is 200 euro een aardig bedrag. Maar een bril als deze gaat vele jaren mee. Door de clip kun je indien gewenst meerdere monturen gebruiken waardoor je modieus mee kunt groeien.


Meekleurende lenzen zijn erg prettig. Zo hoef je ook nooit te wisselen.

Zie je er graag op en top gesoigneerd uit, dan is een bril met twee lenzen op sterkte te verkiezen. In dat geval is de basisprijs iets hoger. Zeg pakweg 200 tot 250 euro. Daarbij komt wederom de 30-40 euro per lens. De prijs voor brillen met een shield, een lens uit één stuk, zijn vergelijkbaar. Een bril zonder clip, maar met sterkte koop je in totaal vanaf +/- 300 euro. Heb je een lastige sterkte, een cilinder of wil je een multifocaal leesgedeelte? Dan lopen de prijzen net als bij een normale bril op. Dat kan, maar hoeft zeker niet! Zoveel mensen, zoveel wensen. Net als bij fietsen.

De proef op de som

Voor de draad ermee. Lars legt me alles uit, hij wordt geassisteerd door Bart van Driel, verantwoordelijk voor de Julbo-brillen in Nederland. We beginnen met het opmeten van mijn ogen. Dat is niet voor de eerste keer. Na al die jaren rijtjes met letters opnoemen, kleuren onderscheiden en vormpjes herkennen is mijn sterkte nauwelijks veranderd. Veel verder dan -1.25 / -0,75 kom ik niet. Maar toch, genoeg om de scherpe randjes eraf te halen onderweg. En daar wil ik vanaf. Na de eerste meting wordt de volgende stap uitgevoerd. De afstand van mijn oog tot de lens wordt gemeten, de afstand van beide pupillen ten opzichte van elkaar en nog wat van dit soort zaken. Dit zorgt ervoor dat de sterkte straks op de juiste plaats in de lens wordt geslepen. Zo kijk je precies op de plaats in de lens waar de sterkte het best tot zijn recht komt.

Vervolgens bekijken we de brillen die bij mijn sterkte passen. Technisch gezien kan ik overal mee uit de voeten, dus ik kies de optie twee, een shield. De mooiste en meest praktische bril. Simpel. Een leesgedeelte heb ik niet nodig, meekleurende en licht spiegelende, contrast verhogende lenzen om te gebruiken in het bos zijn wel aan te bevelen. Het totaalplaatje: 484 euro.

De praktijk

Ik heb de bril inmiddels een tijdje gedragen. De Julbo Ultimate – zo heet het montuur – is licht en flexibel. Makkelijk met opzetten. De pootjes en de neusvleugel zijn te vormen zodat hij prettig op je hoofd blijft zitten. Tot zover weinig bijzonderheden. Ook tijdens mijn eerste ritten op de weg merk ik weinig. Behalve dat het zeer prettig is dat ik de bordjes die mij de weg wijzen sneller kan lezen. Top! Pas in het bos merk ik het verschil echt goed. Ik kan verder vooruit kijken en ben in staat betere lijnen in te schatten. Dat verschil valt vooral op zodra ik weer een stuk fiets zonder bril op sterkte. En de lichte, heldere kleur van de lens kijkt prettig.

Zijn er ook nadelen? Ja, zo is de lens wat lastiger schoon te maken door de dikke rand rondom het gedeelte op sterkte. Ook kijk ik precies tegen deze rand aan zodra ik op de racefiets het stuur onderin beetpak en dieper zit. Niet heel storend, maar wel degelijk continu in beeld.

In de tussentijd is er ook een bril van Oakley op sterkte gemaakt met twee losse lenzen. Zelfde sterkte, vergelijkbare kleur lens. Bij deze bril hebben we het ‘kijkpunt’ – het punt waar de optimale sterkte in de lens geslepen zit – een fractie hoger geplaatst dan aanbevolen. Sta je rechtop dan zie je theoretisch gezien minder scherp. Deze bril is gemaakt om te fietsen en met de fietshouding in gedachten werkt dit prima. Belangrijker is dat de ‘rand’ die bij de bril met shield tijdens het fietsen duidelijk zichtbaar was, hier volledig weg is. Toch wel prettig! Ook zit een bril met dit montuur iets steviger en klemt wat beter waardoor hij uiteindelijk beter op zijn plek blijft zitten. De Julbo-bril is met 29 gram wel een stuk lichter dan de 37 gram van de Oakley.

Getest:

Julbo Ultimate Reactiv Performance

Hoewel ik al jaren een bril draag, moet ik toch even wennen aan de looks van de Ultimate. Niet aan de bril zelf. Die is hip, heeft een mooi kleurende lens en een prettig flexibel montuur. Wel aan de geslepen lens. Het ziet er toch even anders uit. Dit ben je echter snel vergeten wanneer je de bril draagt en weer ziet wat je moet zien. De lens schoonmaken moet wat secuurder door het verloop in de lens. Ook de langere rubberen pootjes houden wat makkelijker vuil vast.

Die pootjes zijn in de praktijk erg prettig te vormen en zeer flexibel. Dit komt de degelijkheid zeker ten goede. Het beeld dat de Julbo-bril geeft is zeer prettig. Erg helder. Het meekleuren van de lens, daar merk je niets van, in de positieve zin van het woord. Zo’n lens past zich continu een beetje aan. Erg fijn.
.
Prijs: Julbo Ultimate met Reactiv RX glazen €589 (bril met Reactiv lens zonder sterkte: €209)
www.julbo.com

 

Oakley Field Jacket Balsam Prizm Trail

Wie het niet weet, ziet niet eens dat deze bril op sterkte is. Dat is een klein voordeel van een sportbril met twee losse lenzen. De bril is wat zwaarder en ook steviger uitgevoerd dan de Julbo. Hierdoor klemt hij wat strakker, maar blijft daardoor ook zeer goed zitten. Het beeld dat de Prizm Trail-lens geeft is iets donkerder dan de Julbo-lens, vooral in het bos. En hoewel ik een enorme liefhebber ben van Oakley en hun Prizm-techniek, geef ik qua zicht de voorkeur aan de Julbo-lens.

Hebben we het over vrij zicht, dan heeft dit montuur mijn voorkeur. De Field Jacket heeft een grote lens die volledig op sterkte is. Geen randen, geen afleiding. Vooral dat laatste is prettig.
Prijs: montuur €120, lenzen €310, (multifocaal € 510)
www.oakley.com

Conclusie

Brillen op sterkte zijn er in allerlei soorten en maten. En ook in diverse prijsklassen. Gelet op hoelang een fietsbril gemiddeld meegaat, dan is het de investering absoluut waard. Ga voor een montuur dat prettig zit en het liefst tijdloos is. Kies de optie die het best bij je past. Maar het belangrijkste: kies er een wanneer je een bril op sterkte nodig hebt. Na al die jaren ‘wazig’ door het bos gefietst te hebben, kan ik me nu al nauwelijks meer voorstellen dat ik dat ooit nog ga doen. Dat kleine verschil, die scherpte zoals het ooit was. Dat is toch wel erg prettig!