In het artikel over de natuurkunde van het fietsen hebben we gezien dat je de rolweerstand kunt berekenen met de formule:

Pr = cr*m*g*v

Als we de getallen voor de standaardcondities van snelle Eddy invullen, is het resultaat dat hij 36,5 Watt moet trappen om de rolweerstand te overwinnen bij een snelheid van 40 km/h (cr = 0,004, m = 75 kg+8,8 kg fiets, g = 9,81 m/s2 en v = 40/3,6 m/s). Dat is circa 12% van zijn ADV van 300 Watt.
Wat voor mogelijkheden heeft Eddy om zijn rolweerstand te verminderen en dus zijn snelheid te verhogen? Uit de formule blijkt al dat er feitelijk maar 2 mogelijkheden zijn, namelijk het verminderen van het gewicht m (dit is het totale gewicht van Eddy zelf en van zijn fiets) en het verminderen van de rolweerstandsfactor cr. Omdat we de invloed van het gewicht m al behandeld hebben in een eerder stukje, volstaan we hier met het analyseren van de invloed van cr.

Welke factoren bepalen cr?

In theorie is cr afhankelijk van:

  1. Bandtype, soepele, lichtlopende banden zijn het beste
  2. Bandbreedte, dit maakt in de praktijk niet veel uit
  3. Bandspanning, hoge druk is aanmerkelijk beter
  4. Wegdek, beton en asfalt zijn het beste, kasseien zijn heel slecht
  5. Wieldiameter, grotere diameter is beter, maar dit leidt weer tot meer luchtweerstand
  6. Binnenband, latex voor korte tijdrit is het beste

Praktijkwaarden zijn weergegeven in de bijgaand tabel.

gvw rolweerstand

Wat is de invloed van de rolweerstand op de vlakke tijdrit?

We hebben de invloed weer uitgerekend met onze calculator en onder de standaardcondities.
De resultaten zijn weergegeven in de bijgaande grafiek en tabel. Je ziet dat de haalbare snelheid omgekeerd evenredig is met de rolweerstandsfactor cr. Als snelle Eddy zijn gewone banden (cr = 0,004) zou vervangen door high performance tubes (cr = 0,003), dan neemt zijn snelheid toe van 40,41 km/h tot 40,87 km/h, dus circa 1%. Op de tijdrit van 40 km wint hij daarmee in totaal 40 seconden. Omgekeerd kan hij 40 seconden verliezen als hij zijn banden niet goed heeft opgepompt (cr = 0,005).
Ook zien we heel duidelijk het effect van een slecht wegdek op de haalbare tijden (tijdverlies van 171 seconden bij een cr van 0,008)
Het loont dus zeker de moeite om de juiste band te selecteren en op de juiste druk te pompen! Wat haalbaar is, hangt natuurlijk wel af van het wegdek en van de omstandigheden. Bij hoge temperaturen of bij regen en bij slecht wegdek zul je concessies moeten doen aan de snelheid.

gvw rolweerstand2

Wat is de invloed van de rolweerstand op de Alpe d’Huez?

Ook hier hebben we de resultaten weergegeven in een soortgelijke grafiek en tabel. Je ziet dat ook hier de haalbare snelheid omgekeerd evenredig is met de cr. Het effect is in dit geval vrijwel hetzelfde als op het vlakke, ook een winst van 1% en in totaal 37 seconden op de klimtijd (bij een verlaging van de cr van 0,004 naar 0,003). De lagere rolweerstand leidt ook op de Alpe d’Huez tot een hogere snelheid met een hogere klimweerstand als gevolg. Op de vlakke tijdrit is dit een hogere luchtweerstand. Het totale effect is in onze voorbeelden in beide gevallen ongeveer hetzelfde.

gvw rolweerstand3

Je kunt het effect van de rolweerstand van je fiets op je eigen prestaties berekenen met onze calculators op www.hetgeheimvanwielrennen.nl.
Daar kun je ook ons boek bestellen. Het is ook verkrijgbaar als ebook.

Hans van Dijk, Ron van Megen en Guido Vroemen