Urenlange duurtrainingen vervangen door een half uurtje semi intensief sporten, in combinatie met enkele dagen vasten. Sportvasten kent inmiddels een grote schare ‘believers’. Toch zijn er vooral uit de hoek van de wetenschap veel tegenstanders.

Sportvasten is geen dieet maar een trainingsprikkel. Dat is de kernachtige boodschap die de bedenkers van Sportvasten willen meegeven. De kuur duurt 10 dagen en bestaat uit een combinatie van een half uur semi intensief sporten en vasten. In aanloop naar de vastendagen wordt de hoeveelheid eten langzaam afgebouwd. Na het vasten ga je langzaam meer eten. De kuur zou het lichaam een zogenaamde ´metabolic switch´ laten maken. ‘’Je spieren passen zich versneld aan richting de aerobe vetverbranding’’, legt ontwikkelaar Remco Verkaik uit. ‘’Dit kenmerkt zich door meer duurvermogen, minder koolhydraten hoeven eten en sneller herstel. Kortom, je kunt in de praktijk langere tochten beter aan’’. Met vasten en een half uur sporten per dag, meerdere duurtrainingen vervangen van vijf of zes uur. Dat klinkt ideaal. Volgens Verkaik zie je bij ademanalyses dat mensen die sportvasten dezelfde waardes laat zien als sporters die lange duurtrainingen op aeroob niveau hebben gedaan, Aeroob niveau wil zeggen dat ze hebben gesport zonder te verzuren. ‘’Je ziet een lagere lactaatcurve, een lagere respiratoire coëfficiënt, en lagere hartslagen bij hetzelfde wattage’’.Sportvasten is geen trainingsmethode die wetenschappelijk is getest en waarvan de werkzaamheid is bewezen. Er wordt momenteel wel onderzoek naar gedaan, ondermeer aan de VU in Amsterdam en aan de universiteit van Saarbrucken. Ook zijn er allerlei wetenschappelijke publicaties verschenen over ondermeer het effect van koolhydraatrestrictie op prestaties. De Australische onderzoeker John Hawley heeft veel over het onderwerp geschreven. ‘’Dat koolhydraten stapelen effect heeft op duurprestaties staat wel vast’’, schrijft hij. ‘’Dat je ook veel koolhydraten moet eten tijdens de training is veelvuldig onderwerp van discussie’’.

Volgens de Australiër zijn er diverse onderzoeken gedaan met trainingen met koolhydraatrestrictie. In een aantal gevallen zie je volgens Hawley een beter trainingseffect bij de mensen die trainden met een koolhydraatrestrictie. Een Deens onderzoek uit 2004 zou dit ondermeer laten zien. Toch is volgens Hawley nog veel onderzoek nodig dat het trainingseffect daadwerkelijk door het gebrek aan koolhydraten eten wordt veroorzaakt.
Jac Orie

Schaatstrainer Jac Orie zegt elementen uit het sportvasten toe te passen in zijn trainingsprogramma’s. ‘’Niet de hele kuur, ik werk met sprinters in plaats van duursporters. Dan is een dergelijke lange kuur nergens voor nodig’’. Orie past het sportvasten alleen toe in de zomer tijdens opbouwtrainingen. Hij doet dat met een kuur van één dag. En niet alle sporters doen eraan mee. ‘’De kuur werkt bij de ene atleet heel goed en bij de ander juist weer niet’’. De vaste voedingsadviseur van Fiets, Yneke Vocking, vindt sportvasten wetenschappelijk moeilijk te beoordelen. ‘’Ik raad het mijn sporters daarom ten zeerste af. Er zijn teveel vaagheden. Wetenschappelijk is de theorie achter sportvasten niet bewezen. En wat zit er bijvoorbeeld in al de supplementen die je tijdens de kuur moet slikken?’’. De sportvoedingsdeskundige ziet wel positieve resultaten van sportvasten op mentaal vlak. ‘’Je krijgt enorm veel focus, waardoor je verbetert. Maar die focus kan je ook krijgen met een minder streng eetregime’’.

Ook NOCNSF is geen voorstander van Sportvasten. De sportkoepel raadt het atleten zelfs ten zeerste af. ‘’We krijgen er regelmatig vragen over van coaches atleten’’, zegt Nick Iedema van het team Voeding. Voor de Olympische Spelen in Londen bracht NOCNSF een statement uit om atleten te waarschuwen. ‘’Er bestaat geen twijfel dat vasten acuut de prestatie vermindert’’, zegt Iedema over de brief. ‘’Veel afvallen klinkt aanlokkelijk, maar het was gezien het prestatieverlies vlak voor de spelen niet aan te raden’’.

135 Kilo

‘’Ik kan sportvasten iedereen aanbevelen’’, zegt Marcel Kruithof die 135 kilo woog toen hij voor de eerste keer met sportvasten begon. Na tien dagen was er zeven kilo af, en door goed op zijn voeding te letten in de maanden daarna nog eens 30 kilo. Zijn doel was afvallen. Hij woog 98 kilo toen hij in 2012 de Marmotte reed. ‘’Ik heb van alles geprobeerd om die kilo’s kwijt te raken. De meeste diëten werken niet bij me, sportvasten wel’’.

Amateurwielrenner Daan de Groot zegt die nadelige effecten van sportvasten op de lange termijn, wel ervaren te hebben. Hij volgde bijna twee jaar geleden een kuur. ”Het leek in het begin allemaal zo mooi. Volgens de testen werd ik beter. In de praktijk viel dat fors tegen. Ik ben van nature al niet zo explosief. Na de kuur was mijn sprint nog minder”. De 21 jarige amateurrenner van wielervereniging de Jonge Renner ziet sportvasten als extreme duurtraining. ”Het had een grote invloed op mijn lichaam. Ik bleef na afloop bovendien hangen in de drang om niet teveel koolhydraten te eten. Daarvan werd ik alleen maar slechter”.

Sportvastencoach

‘’Sla niet door na de kuur’’. Sportvastencoach Mark van der Vecht van Medico Vision in Amsterdam waarschuwt al zijn cliënten voor een te grote focus op eten. ‘’Je lichaam moet herstellen’’, zegt hij. ‘’En koolhydraten horen daar bij’’. Belangrijk is volgens hem om na een Sportvastenkuur je goede eetgewoontes vast te houden. ‘’Keep the Switch’’, heet dat volgens de folders van Sportvasten. ‘’Voor de vetverbranding is het goed om het lichaam af en toe een stevige prikkel te geven door geen koolhydraten te eten. Doe dat bijvoorbeeld één keer in de maand, of ga één dag in de week ’s ochtends op een lege maag trainen’’. Ook is het volgens Van der Vecht goed om eens in het kwartaal een driedaagse kuur kunnen doen.

Marcel Kruithof volgt dit advies trouw op. Hij zegt gevoelig te zijn voor suikerverslaving. ‘’Ik at makkelijk een grote zak snoep in één keer leeg’’. Hij deed afgelopen najaar een tweede kuur. ‘’Ik was weer 10 kilo aangekomen. Die ben ik nu weer kwijt’’. Amateurwielrenner Leon Brouwer heeft het eetregime van Sportvasten niet als streng ervaren. ‘’Ik heb nooit echt honger gehad. Pas tijdens de eerste opbouwdag na het vasten was ik er wel klaar mee’’. Amateurwielrenner Daan de Groot adviseert alleen te gaan sportvasten als je weinig tijd hebt om te trainen en bovendien wat kilo’s te zwaar bent. ‘’Heb je voldoende tijd dan zijn er andere trainingsmethodes die beter voor je zijn”.

Dit is een korte versie van een verhaal uit FIETS over Sportvasten. Meer ervaringen en de testgegevens van twee redacteuren vind je in het januari nummer. Bestellen kan hier.