Trapaslagers monteren, zo doe je het helemaal zelf

Kraakt en rammelt je crankstel? Goede kans dat het tijd is voor nieuwe trapaslagers. Die zin er in twee soorten, geschroefd of geperst. Zo monteer je ze.

Voor je trapaslagers kunt monteren moet uiteraard eerst het crankstel worden verwijderd. Zo doe je dat:

• Externe, geschroefde lagers demonteer je met hetzelfde gereedschap als waarmee je de nieuwe monteert, alleen draai je de andere kant op. Demonteer het voorwiel en zet je fiets op een kleed, of hang hem heel stevig op want je moet flink kracht zetten. Let op de draairichting! Het linkerlager gaat altijd linksom. Het rechterlager gaat meestal rechtsom los, dit is het BSA-type. Sommige klassieke Italiaanse racefietsen hebben echter ITA-schroefdraad. Staat er ITA op het lager, dan gaat ook het rechterlager linksom los.
• Geperste lagers demonteren kan erg lastig zijn. Wij gebruiken vaak een balhoofduitslag, maar een groteslagschroevendraaier werkt ook. Steek het gereedschap door het bracket, en steek het achter een randje van het lager. Sla met een rubber hamer links, om het rechterlager uit te slaan, en andersom. Sla altijd beheerst, en controleer of het lager recht uit het frame komt. Herplaats zonodig je gereedschap.

1. Schoonmaken
Gebruik ontvetter, een harde borstel, nog meer ontvetter en een poetsdoek om de schroefdraad schoon te maken. Vuil in het schroefdraad veroorzaakt na verloop van tijd irritante kraakjes dus verwijder het. Inspecteer het bracket dan goed. Ziet de schroefdraad er gelijkmatig uit? En zijn de zijkanten van het frame vlak, haaks en vrij van lak? De lagers steunen af op de zijkanten van het frame, dus ook dat contactvlak moet onberispelijk zijn.

2. Vlakken
Check je frame voor je de lagers mon­teert. Zit er lak op de schroefdraad op de zij­ kanten van het frame, dan moet het gevlakt worden. Is de schroefdraad ongelijkmatig of stuk, dan moet hij opgesneden worden. Beide vereisen speciaal, duur gereedschap dat je waarschijnlijk nooit meer gebruikt. Bovendien heb je er ervaring voor nodig; doe je het verkeerd dan kan je je frame weggooien. Hiervoor ga je dus naar de fietsenmaker.

3. Smeren
Bracketlagers zijn van aluminium, de schroefdraad is dat waarschijnlijk ook. Om te voorkomen dat de verbinding vastrot of gaat kraken is montagepasta noodzakelijk. Smeer het overvloedig in de schroefdraad en op de zijkant van het frame, waar de lagers straks tegenaan klemmen.

4. Fingerspitzen
Let op dat je het juiste lager aan de goede kant monteert! De draairichting staat er waarschijnlijk op. Het monteren doe je met de hand zodat je het voelt wanneer het lager scheef zit. De eerste rondjes moet je met je vingers kunnen draaien, als je er gereedschap voor nodig hebt zit het lager scheef of zit er vuil of een metaalsplinter in de schroefdraad. In dat geval draai je het lager er weer uit, maak je alles schoon en begin je opnieuw.

5. Vastzetten
De laatste slagen kunnen zwaar gaan, en voor het vastzetten heb je zeker gereedschap nodig. Gebruik hier een passende dopsleutel en een momentsleutel voor. Loopt een lager los dan kan het de schroefdraad in het frame onherstelbaar beschadigen. Te strak zetten kan ook de schroefdraad verwoesten en bij een carbon frame kan de aluminium schroefdraad loskomen. Gebruik dus altijd het voorgeschreven aanhaalmoment, dit staat vermeld op de lagers zelf of in hun verpakking.

6. Meten
Neem nauwkeurig de interne diameter en de totale breedte van het frame op. Veel­ voorkomend zijn 41 millimeter lagers, die ge­bruikt Shimano voor Hollowtech II­crankstellen en SRAM voor hun GXP­standaard. 42 milli­meter duidt op direct­fit BB30 en 46 millimeter is de standaard maat voor BB30­lagers met een kunststof behuizing. Echter, bijna iedere combinatie is mogelijk dankzij lagers van diverse merken. Op de pagina’s over bottom­ brackets kan je aan de hand van diameter en breedte, plus het gewenste crankstel uitvinden welke lagers je nodig hebt.

7. Poetsen
Maak de lagerzitting goed schoon, vuil veroorzaakt onherroepelijk kraakjes. 42 milli­meter lagers maken direct contact met het metaal van het frame, dan luistert het schoon­ maken extreem nauw. Lagers met een kunst­ stof bus zijn wat vergevingsgezinder.

8. Erin
Smeer de gehele lagerzitting goed in. Lagers met een kunststof bus monteer je met montagepasta. Gaan de lagers zonder kunststof tussenlaag het frame in, dan gebruik je een dikker montagevet dat water afstoot.

9. Persen
De aangewezen manier om lagers in je frame te persen is met een lagerpers. Een balhoofdpers voldoet meestal prima. Werk nauwkeurig en rustig. Maak de pers bij twijfel los om te controleren of de lagers perfect recht het frame in gaan. Vergeet niet aan twee kanten te controleren! Gebruik de pers met gevoel, zodat je het merkt wanneer de lagers op hun plek zitten. Een pers kan enorm veel kracht genereren, genoeg om de lagers kapot te drukken wanneer je te ver doordraait!

10. Meppen
Zonder pers kan je ook lagers monteren, al zullen we dat nooit aanraden aangezien de kans dat het misgaat groot is. Zeker een carbon frame zonder aluminium bus kan kapot gaan wanneer je een lager scheef in de zitting slaat. Doe je het toch op deze manier, controleer dan na iedere mep het resultaat. Tik rondom zodat het lager recht het frame ingaat. En gebruik een rubber hamer, liefst met anti-stuiter korrels zoals die van Birzman, daarmee kan je nauwkeurig doseren.

---

Dit is een artikel uit de Onderhoud- en Reparatiegids, hier te bestellen voor slechts €9,95.