Stel je voor, je maakt als groot merk een fiets voor een doelgroep die amper bestaat. Dan heb je ballen. De Cannondale Slate was bij de aankondiging zo’n vijf jaar terug zijn tijd ver vooruit. Een dedicated gravelbike met kleine wielen en vering. Een mini mountainbike waarbij je het gevoel hebt weer even John Tomac uit de 90’s te zijn, of als een Thunderbird raket op weg naar de toekomst.

Inmiddels weten we beter, is gravel groot en zijn alle merken met naam op de trein gesprongen. De Slate bestaat niet meer. Daarvoor kwam de Topstone in de plaats. Eerst in aluminium versie met brede banden en verstelbare zadelpen. Weer een gewaagde zet. Later in 2019 volgde een carbon versie. Meer race gericht, maar wel met een comfortabele geometrie. Een ‘van alles wat’ fiets waarbij snelheid en overwinningen bij wedstrijden als de Dirty Kanza het voorbeeld zijn geweest. Nu, in 2020 is er de langverwachte opvolger van de Slate. De fiets waar het allemaal mee begon bij Cannondale heet nu de Topstone Lefty. Een carbon gravelbike, gelijk aan de normale Topstone. maar dan inclusief fonkelnieuwe Lefty Oliver voorvork en 650B wielset.

Frame

De basis van deze topstone is identiek aan de versie die eerder al beschikbaar is gekomen en we reeds uitgebreid getest hebben.

Dit houdt in, een volledig carbon frame. Zeer oversized, met een haast vierkante onderbuis. De samenstelling van het frame houdt het midden tussen de geometrie van de comfortabele Synapse, gemixt met het rappe gevoel en strakke uiterlijk van de Supersix.

Het ballisTec carbon materiaal moet het gewicht laag houden. Kabels lopen -voor zover nog aanwezig- binnendoor en ook de zadelpenklem is mooi weggewerkt. Een bout door de zitbuis verklapt dat er techniek verstopt zit in de achtervork. ‘Kingpin’ noemt Cannondale het. Een mogelijkheid tot flexen van de achtervork. In totaal maximaal 30 millimeter.

Uitgebreide oogjes voor rekjes, tassen of verlichting zijn er niet. Wel ruimte om bidonhouders te monteren op de onderbuis aan beide kanten, net als op de zitbuis. Ook op de bovenbuis vinden we boutjes. Geschikt voor een directmount tasje of extra houder. Ook wordt er een klein houdertje meegeleverd welke als een soort bruggetje onder de achtervork kan worden vastgeschroefd. Dit maakt het mogelijk om met vaste spatborden te fietsen in de wintermaanden.

De carbon lay-up en maatvoering van de buizen worden per framemaat aangepast. ‘Proportional response construction’ noemt Cannondale dit. Hierdoor voelt iedere framemaat hetzelfde aan en is een kleiner frame niet stijver dan de grotere versie.

Voorvork

Waar bij de meeste fietsen de focus ligt op het frame is het bij deze Topstone de vork die de show steelt. Cannondale en zijn lefty zijn al jaren een bekend gezicht in met name de mountainbike wereld. Weinig fietsmerken lukte het om zelf een voorvork te ontwikkelen die door de jaren heen gemeengoed is geworden. Twee jaar geleden introduceerde het merk de Lefty Ocho. De eerste keer dat de eenbenige vork geen versteviging meer boven het balhoofd nodig had. En ook kreeg de vork een ‘normale’ vorkbuis mee, waardoor het geheel in elke willekeurige fiets te monteren is.

Zie ook: fiets.nl/2018/09/08/in-de-diepte-cannondale-f-si-hi-mod/

Vroeg of laat zou de vork ook in de gravel scene opduiken en zie hier, de Oliver. Een vork die nog net even wat luxer is dan de versie uit de mountainbikes. We leggen je uit waarom.

Cannondale heeft de lefty ingekort en voorzien van slechts 30 millimeter vering. Net zoveel als de achterkant van het Topstone frame kan flexen. Heb je liever grote wielen in deze fiets, dan is de veerweg te upgraden naar 40 millimeter.

Het betreft hier een volwaardige vork. inclusief aanpasbare luchtdruk, rebound en lock-out functie. Alles zoals je dat gewend bent van de mountainbike. Nu is de Oliver nog net even slimmer dan dat. Een overdrukventiel is ingebouwd wat er voor zorgt dat de lock-out zelden gebruikt hoeft te worden. De vork houdt zich strak wanneer vering niet noodzakelijk is, of wanneer impact van bovenaf gevoeld wordt. Komt je uit het zadel voor een sprintje? Dan doet deze vork niks. Rijdt je door een kuil? Dan veert hij in zijn geheel in. Dit werkt perfect, keer op keer.

Ondanks dat het voor vele even wennen zal zijn om met een eenbenige vork in de rondte te fietsen mag het duidelijk zijn dat het aan de kwaliteit niet licht. De vork is stijf, stuurt prima en houdt zich aan de belofte altijd zijn best te doen het zo comfortabel mogelijk te maken.

Als laatste de demontage van het wiel. Een sleuteltje 5 is noodzakelijk om de as los te draaien. En waar je in het verleden ook de remklauw moest los schroeven, gebeurt dit u met een snelsluiting. Een uitvinding die het gebruiksgemak ten goede komt.

Afmontage

De Topstone Lefty die ik meekreeg betreft de ‘1’. Het topmodel. Voor gravel doeleinden wellicht wat overdone, maar anderzijds wel heerlijk smullen. Het frame is opgebouwd met Sram X01 en Force AXS draadloze schakeling. Een ‘Mullet’ setup zoals Sram dat dan noemt. Racen aan de voorkant met een single 40 tands crankstel en mountainbiken aan de achterkant met X01 Eagle derailleur en bijbehorende 10-50 cassette. Voldoende range, altijd.

Eigen carbon wielen in 650B maat zijn gekozen. De Hollowgram velgen hebben een 23 millimeter binnenbreedte. Ruim voldoende en tubeless ready! Banden zijn -natuurlijk- van WTB. Het merk dat sinds de opleving van gravel weer helemaal hip is.

Stuur en zadelpen komen uit de stal van Cannondale zelf. en 27.2 millimeter Save zadelpen welke lekker kan flexen. Gecombineerd met een Hollowgram Save System Bar. Een Alu/Carbon stuur-stuurpen combinatie.

Rij-test

De afgelopen maanden is de fiets uitvoerig getest op allerlei terreinen. Door mezelf, maar ook door anderen. Vooral Cannondale aanhangers wisten me te vinden en wilden wel ‘even’ een rondje. Een paar dagen later kon ik de fiets dan uit de schuur terug komen halen.

De Topstone heeft een hoop pluspunten, maar ook zeker zijn eigenaardigheden. Zo blijft het raar dat de balhoofdbuis dusdanig lang is dat alle testers (en gesponsorde renners als Lachlan Morton van EF) met het stuur direct op het balhoofd gemonteerd in de rondte rijden. Zelfs met deze -niet zo fraaie- methode zit ik nog steeds redelijk hoog. Was de balhoofdbuis een centimeter korter geweest, dan had het er meer vertrouwd uit gezien. Cannondale heeft er wel een duidelijke visie over. De reden dat ze voor deze geometrie hebben gekozen is dat ze de fiets vooral maken voor mensen die lange dagen in het zadel maken, en niet per se op snelheid gericht zijn. De ‘wat rechterop’ geometrie geeft dan meer comfort dan een diep zittende racehouding. Via de balhoofdbuis komen we bij het stuur. Iets waar ik me tijdens alle testritten toch aan heb geërgerd. Continu heb ik me afgevraagd of ik één goede reden kon bedenken waarom ik een geïntegreerd aero stuur, zonder flare op een gravelbike met comfort geometrie zou zetten. Zeker wanneer de fiets brede banden en avontuurlijk ogende Lefty vork heeft. Ik heb het niet kunnen bedenken.

Dat ik niet de enige ben blijkt wanneer ik naar één van de promofilmpjes kijk waarin de Topstone door -wederom- Lachlan Morton wordt gebruikt in de GB Duro. Hij kiest voor een normaal stuur. Onder andere omdat je op de standaard combi geen opzetstuur kunt monteren, en qua verlichting vast zit aan de eigen houder van Cannondale. Die is wel makkelijk om te bouwen om je Wahoo of Garmin op kwijt te kunnen. Ook straps voor stuurtassen zijn vaak aan de korte kant hiervoor, al verschilt dat per tas. Ook hierover vroegen we Cannondale om een reactie. Ze geven aan dat ze voor deze combinatie hebben gekozen omdat het een erg comfortabel stuur is, mede dankzij de platte bovenkant die veel steun geeft om je handen op te leggen. Daarnaast is het natuurlijk eigen merk en het geeft de fiets een premium look. Dat laatste kunnen we niet ontkennen. En als je dan de eigen mount gebruikt, kun je daar de Fabric Lumaray lamp op of onder monteren (fabric.cc/products/lights/lumaray-v2-front-light/).

Zou Cannondale een normaal stuur monteren en en passant de balhoofdbuis een snipje inkorten, dan hebben ze, naar mijn mening, één van de beste gravel fietsen op de markt in handen. Wanneer dan ook nog even de achterband wordt vervangen voor zo’n zelfde exemplaar als aan de voorkant dan is de fiets helemaal af. De gekozen WTB Byway loopt lekker licht, maar tijdens een rit op nat wegdek heb ik letterlijk vaker naast dan op de weg gezeten. Een echte ‘goed-weer’ band.

Qua sturen en zeker op de comfortmeter scoort de fiets hoog. De Lefty heeft me in positieve zin, zeer verrast. Geen enkele keer heb ik het gevoel gehad een te zware of deinende vork te hebben. Geen enkele keer was de vork overbodig. De Lefty filtert een hoop uit waar andere zelf het werk moeten doen. De 3 centimeter had van mij ook gerust 5 centimeter mogen zijn. Iets wat in de praktijk lastiger blijkt te zijn dan gezegd. Iets met vorkhoeken, geometrie en een voorwiel dat bij het inveren dan de onderbuis zou raken.

Schakelen met de AXS setup is een feestje. Zeker met de gekozen Eagle cassette. Eindelijk een setup waar je jaarrond mee kunt rijden zonder te hoeve wisselen van tandwielen. Of je nu in de alpen of door de polder rijdt. Wanneer je geen mountainbike trails gaat rijden maar de fiets gebruikt waar hij voor bedoeld is komt het helemaal goed met de tandwielverhoudingen.

Niet enkel daarmee. De hele fiets is een aardig feestje. Het verschil tussen deze Lefty versie met brede, smallere banden en de normale Topstone is groot. Meer comfort, een meer passende versnelling en in zijn geheel veel beter sturende fiets die zich gedraagt zoals je wilt dat een gravel fiets zich gedraagt. Snuffelend als een bordercollie richting de juiste lijn op de trails. De Topstone Lefty 1 is een verschrikkelijk kostbare fiets, een fiets met veel, en soms net iets te veel techniek. Maar ook en fiets die duidelijk anders is dan de rest. En zich daarmee vooral tijdens langere ritten als het gaat om comfort en rijgevoel echt weet te onderscheiden.

De Lefty 1 kost €7499,- Een Topstone Lefty is er vanaf €3799. Met een vaste vork is de Topstone te koop vanaf €2599,-

Meer info: cannondale.com/nl-nl/bikes/road/gravel/topstone-carbon